تحلیل رفتار سازه ای خانه های سنتی با تاکید بر عنصر دیوار نسبی؛ نمونه موردی خانه برنجی شهر کرمانشاه

این پژوهش رویکردی میان رشته ای جهت هم نشینی سازه و معماری می باشد، که فضاهای معماری را به منظور بهسازی لرزه ای ساختمان های سنتی در (دوره پهلوی اول) مورد بررسی قرار داده است؛ بنابراین، جایگاه سازه و اهمیت پایداری آن در معماری خانه های سنتی، که دارای ارزش میراثی می باشند؛ موضوعی است که به سبب اهمیت آن، باید موردمطالعه قرارگیرد. برای خانه های سنتی، دیوارها از اعضای سازه ای اصلی هستند که با نیروهای جانبی مقابله می کنند، به دلیل پیچیده و ناشناخته بودن رفتار ساختمان های بنایی و نیز عدم وجود اطلاعات فنی کافی، استاندارد 2800 فرمولاسیون مشخصی نیز برای بناهای سنتی ارائه نگردیده است؛ اما برای بهسازی لرزه ای آن ها از نشریه 360 بهره گرفته شده است که نمونه موردی در این پژوهش، ساختمان برنجی می باشد؛ این پژوهش درپی پاسخ به دو پرسش است؛ الف) با استناد به تصاویر و تجزیه و تحلیل داده ها، مهم ترین عوامل تاثیرگذار در ایستایی ساختمان برنجی شهر کرمانشاه کدامند؟ ب) در عرصه معماری، اساس هم نشینی سازه و معماری دوره پهلوی اول برآمده از چیست؟ در پژوهش پیش رو که به صورت کمی و کیفی به انجام رسیده است. جهت گردآوری اطلاعات از روش مشاهده و برداشت میدانی، تجزیه تحلیل و محاسبات دقیق داده ها دیوار نسبی به روش کمی و کتابخانه ای و نتیجه گیری با روش کیفی بیان شده است؛ بدین سان پایداری سازه ساختمان های سنتی می تواند به واسطه دیوارهای نسبی که هم چون بادبند یا دیوار برشی رفتار می کند، مورد ارزیابی قرارگیرد؛ از این رو، وجود دیوارهای نسبی می تواند، هم نشینی در ارتقاء فضای معماری خانه سنتی را تحت تاثیر قرار دهد. شایان ذکر است در صورتی سازه مقاومت کافی در برابر نیرو یا بار جانبی را نداشته باشد، می توان با افزایش دیوار نسبی یا ارائه روش های دیگر جهت تقویت سازه ای نسبت به پایداری آن اقدام نمود؛ بنابراین، تحقیق درخصوص هم نشینی بین سازه و معماری به واسطه افزایش و یا محل قرارگیری دیوارهای نسبی ضروری می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش ، نشان می دهد؛ ساختمان موردنظر مقاومت کافی در برابر نیروهای جانبی را دارد. با این حال، اصول ایستایی معماری ایرانی در دوره پهلوی اول رعایت گردیده است. حال اگر ساختمان های مشابه در دوره مزبور مورد ارزیابی قرار گیرند و این نتیجه هم به دست آید، این چنین می توان گفت که رعایت اصول معماری در آن زمان با رویکرد مقاومت کافی ساختمان در برابر زلزله بوده که قطعا به صورت تجربی به دست آمده است؛ به بیان دیگر معماران آن زمان به نحوی مهندسین سازه بوده اند.