ژئوشیمی، کانی شناسی و گونه سازی فلزات سنگین در باطله های زغال سنگ کارخانه زغال شویی شرکت البرز شرقی (استان سمنان)

در این پژوهش غلظت فلزات سنگین، گونه سازی ژئوشیمیایی و میزان تحرک پذیری آن ها به همراه کانی شناسی غیرآلی باطله های کارخانه زغال سنگ البرز شرقی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج بدست آمده این باطله ها نسبت به زغال سنگ های جهانی از سرب و آرسنیک دارای غنی شدگی نرمال، از مس، نیکل و کروم دارای غنی شدگی اندک و از کادمیم و روی دچار تهی شدگی شده اند. از نظر کانی شناسی و بر اساس مطالعات اشعه ایکس، کانی های کوارتز، ایلیت، کائولینیت، سیدریت، کلسیت، ژیپس و پیریت در نمونه های باطله مشاهده گردید. نتایج آنالیز گونه سازی با استفاده از روش استخراج ترتیبی 6 مرحله ای نشان داد که سرب، نیکل، مس و آرسنیک عمدتا با فاز ششم (فاصل متصل به سولفیدها)، کروم با فاز پنجم (فاز متصل به سیلیکات ها) و کادمیم و روی با فاز اول (فاز انحلال پذیر) همراه هستند. محاسبه ضریب تحرک پذیری نیز موید این مسئله است که کادمیم و روی با 32/53 و 12/44 درصد بیشترین میزان تحرک پذیری را بین فلزات مورد مطالعه دارا هستند. این روند به ویژه برای نمونه های باطله قدیمی تر (30 ساله) مشخص تر است. تحرک پذیری بالای روی و کادمیم نشان می دهد که این فلزات به ویژه دارای پتانسیل بالایی برای ورود و آلوده کردن محیط های پیرامونی (آب و خاک) هستند و این مسئله می باید در ارزیابی ها و مدیریت پسماندها و باطله های زغال سنگ در منطقه مورد مطالعه مدنظر قرار گیرد.