سخن فصل؛ دورنمای رقابت بر سر گذرراه های راهبردی غرب آسیا

مقامات جمهوری اسلامی ایران و روسیه در حال آماده سازی کریدور شمال جنوب هستند، پروژه ای مشترک مرتبط با حمل و نقل بین المللی که طراحان آن می گویند در صورت به بهره برداری رسیدن می تواند بخشی از بار حمل و نقل دریایی از کانال سوئز را کاهش دهد. در حال حاضر 12 درصد تجارت جهانی از طریق کانال سوئز صورت می گیرد. یک تحلیلگر صربستانی معتقد است مشکل برنامه ریزی راهبردی ایران و روسیه برای تکمیل این کریدور که از بنادر جنوبی ایران به آستارا و از آنجا از طریق کشور آذربایجان به روسیه می رسد، فقدان تضمین در آینده نزدیک است. نیکولا میکوویچ می گوید: دو کشور بیش از 20 سال است که درباره این پروژه بحث و گفتگو می کنند، اما ساخت راه آهن دچار مشکلات مالی لجستیکی و سیاسی است. با این وجود ایران و روسیه تمایل زیادی برای راه اندازی آن دارند، با این باور که می توانند برای دور زدن تحریم ها از آن استفاده کنند. حتی اگر مسکو و تهران موفق به تکمیل مسیر دریایی و خشکی پایه این کریدور شوند، روابط پر تنش تهران و باکو در بخش زمینی این مسیر قابل توجه خواهد بود. در صورتی که این کریدور از آذربایجان عبور کند مسکو و تهران به شدت به باکو، متحد ترکیه در ناتو متکی خواهند شد. شایان ذکر است این کریدور به طول 7200 کیلومتر از جنوب از اقیانوس هند، دریای عمان و تنگه هرمز آغاز و از بنادر ایرانی به دریای خزر متصل می شود و از آنجا نیز به داخل خاک روسیه و سرانجام به سن پترزبورگ می رسد و به این ترتیب آسیای جنوب غربی را به اروپا متصل می کند. از بندر مومبای هند تا سن پترزبورگ حمل و نقل کالا به جای 30 و 45 روز از کانال سوئز به حداکثر 10 روز کاهش می یابد، مشکل دیگری که بر سر راه این کریدور وجود دارد کشور فنلاند است که به تازگی به ناتو پیوسته است...