برهمکنش پیامدهای تاریخ کاشت و شیوه آبیاری بر عملکرد و بهره وری مصرف آب در اکوتیپ های خارمریم (Silybum marianum)

در این مطالعه پاسخ چهار اکوتیپ گیاه خارمریم (اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان- امیدیه و مجارستان) به سه سطح 40، 60 و 80 درصد از حداکثر تخلیه مجاز رطوبت قابل استفاده گیاه در خاک در پنج تاریخ کاشت شامل شش مهر، 26 مهر، 16 آبان، شش آذر و 20 اسفند سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. آزمایش به صورت تجزیه مرکب اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد؛ به طوری که ترکیب تاریخ کاشت و آبیاری به عنوان تیمارهای اصلی و رقم به عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه و وزن خشک اندام هوایی گیاه خارمریم به ترتیب در تاریخ های کاشت 26 مهر و 20 اسفند حاصل شد. تنش کم آبی در هر دو سطح خود باعث کاهش عملکرد دانه، وزن خشک اندام هوایی، تعداد طبق در بوته، ارتفاع بوته، درجه روز رشد تا مراحل گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیک ولی موجب افزایش کارآیی مصرف آب دانه و اندام هوایی شد. اکوتیپ "کهگیلویه و بویراحمد" بیشترین عملکرد دانه، وزن خشک اندام هوایی، کارآیی مصرف آب دانه، کارآیی مصرف آب اندام هوایی و شاخص برداشت را به خود اختصاص داد که می توان از این اکوتیپ، جهت برنامه های اصلاحی گیاه خارمریم و ایجاد ارقام سازگار این گیاه استفاده کرد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، گیاه خارمریم در شرایط آب و هوایی مشابه منطقه اصفهان باید در پاییز و در اواخر مهرماه تا اواسط آبان ماه کشت شود.