زمین دمافشارسنجی و سرشت گدازه های حد واسط جنوب آتشفشان دماوند

دماوند آتشفشان چینه ای خاموشی در کمربند ماگمایی البرز در شمال ایران است که با مخروطی مرکب (بیش از 400 کیلومترمربع) روی پوسته نسبتا ستبر رشته کوه البرز (58-67 کیلومتر) در فلات ایران جای ‏ گرفته است و مرتفع ترین کوه (5671 متر) در خاورمیانه و جنوب آسیا به شمار می رود. تکاپوی های آتشفشان دماوند با خروج حجم های کوچک و مجزایی از روانه های مافیک (تفریت، بازانیت، تراکی بازالت و آلکالی الیوین بازالت) نزدیک به 1.8 میلیون سال پیش آغاز‏ شده است و تا 600 هزار سال پیش با فوران گدازه های حد واسط تا اسیدی (تراکی آندزیت، تراکی داسیت و تراکیت) ادامه یافته است. بر پایه تجزیه نقطه ای کانی های سازنده این گدازه ها، ترکیب پلاژیوکلاز (An31-58)، آندزین تا لابرادوریت و فلدسپار (Or32-65) سانیدین و انورتوکلاز است، میکای فلوگوپیت (Fe2+/(Fe2++Mg)<0.3)، کلینوپیروکسن اوژیت (Wo42-45 En42-47 Fs10-13) و دیوپسید (Wo46-48En43-46Fs8-10) و کانی‏ های تیره تیتانومگنتیت است. با محاسبات زمین دمافشارسنجی، تبلور فلوگوپیت ها در دمای 843 تا 819 درجه سانتیگراد و فشار 6 تا 0.63 کیلوبار و کلینوپیروکسن ها در دمای نزدیک به 1200 درجه سانتیگراد و فشار 10 تا 6 کیلو بار روی داده است‏ .