زمین شیمی، سنگ زایی و محیط زمین ساختی سنگ‏ های آتشفشانی در جنوب باختری طرود (شاهرود)

مجموعه سنگ‏ های آتشفشانی جنوب باختری طرود، بخشی از کمان ماگمایی سنوزوییک (ائوسن) در شمال پهنه ساختاری ایران مرکزی است. افزون بر روانه‏ های آندزیتی و بازالتی، میان لایه‏ های آهکی، آذرآواری ها (لیتیک‏ توف، کریستال لیتیک توف) و اپی کلاست‏ ها، این سنگ ها را همراهی می‏ کنند. سنگ‏ های بازالتی و آندزیتی سرشت کالک‏ آلکالن پتاسیم متوسط دارند و با غنی‏ شدگی از عنصرهای خاکی کمیاب سبک (LREE)، آنومالی منفی Nb-Ta-Ti و نسبت بالای LILE/HFSE شناخته می‏ شوند. ویژگی‏ های یادشده نشان دهنده پیدایش این سنگ‏ ها در پهنه های فرورانشی (کمان آتشفشانی حاشیه قاره ‏ ای) است. سنگ‏ های آتشفشانی بررسی شده محتوای SiO2 کم و مقدار Sr بالا دارند وبدون ناهنجاری چشمگیر Eu هستند و میزان Mg# آنها از 40 بیشتر است. این ویژگی ها نشان می دهند خاستگاه ماگمای اولیه سازنده آنها منبع گوشته‏ ای غنی شده بوده است. تغییرات Rb/Y در برابر Nb/Y نشان‏ دهنده غنی‏ شدگی به علت مولفه های فرورانش و یا نقش آلایش پوسته‏ ای در تحولات ماگمایی این سنگ‏ هاست. برپایه بررسی‏ های زمین شیمیایی، ماگمای مادر از خاستگاهی اسپینل لرزولیتی در ژرفای نزدیک به 80 تا 100 کیلومتر پدید آمده است که هنگام صعود ماگما، فرایندهای تبلور تفریقی و آلایش پوسته‏ ای آن رادچار تغییر و تحول کرده‏ اند.