واکنش های فیزیولوژیک ارقام کینوا (Chenopodium quinoa Willd) به هیدروپرایمینگ و تنش خشکی

این پژوهش در سال 1398 به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل میزان آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی و فاکتورهای فرعی شامل رقم در سه سطح (Titicaca، Q26 و Q29) و پرایمینگ در دو سطح (عدم پرایمینگ و هیدروپرایمینگ) بودند که به صورت فاکتوریل در سطوح فرعی اجرا شد. میزان درصد نیاز آبی گیاه با استفاده از برنامه CROPWAT محاسبه و از مرحله 6 برگی گیاه اعمال شد. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی موجب کاهش شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در هر سه رقم مورد آزمایش شد. درصد پروتئین، مالون دی آلدهید، پرولین، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شامل کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در گیاهان تحت تنش خشکی افزایش نشان داد. کاربرد هیدروپرایمینگ موجب افزایش شاخص سطح برگ و عملکرد دانه شد. در بین سه رقم مورد آزمایش ژنوتیپ Q26 در شرایط پرایمینگ بالاترین شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه و عملکرد دانه را نسبت به دو رقم دیگر دارا بود. ژنوتیپ Q26 در شرایط 75 و 100 درصد نیاز آبی بالاترین عملکرد را دارا بود و در شرایط تنش شدید 50 درصد نیاز آبی، رقم Titicaca بالاترین عملکرد را که معادل 1067 کیلوگرم در هکتار بود، به خود اختصاص داد. در یک جمع بندی کلی می توان بیان کرد که رقم Titicaca نسبت به سایر ارقام به خشکی مقاوم تر بود و در منطقه بسطام کشت این رقم پیشنهاد می شود. در محدوده پژوهش انجام شده می توان کاربرد هیدروپرایمینگ را در جهت بهبود صفات فیزیولوژیک در گیاه کینوا در شرایط تنش خشکی پیشنهاد کرد.