وراثت پذیری و تنوع ژنتیکی صفات گیاهچه ای ژنوتیپ های گندم در شرایط آلودگی به بیماری زنگ سیاه (Puccinia graminis f. sp. tritici)

به منظور برآورد وراثت پذیری و تنوع ژنتیکی برخی صفات بیومتریک گیاهچه ای در پاسخ به بیماری زنگ ساقه، 24 ژنوتیپ گندم در سال زراعی 1400-1399 در گلخانه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تحت شرایط آلودگی و عدم آلودگی به نژاد بومی TKTTF زنگ سیاه و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج آزمایش اثر متقابل ژنوتیپ × شرایط بیماری برای تمامی صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر ارتفاع گیاهچه، وزن تر گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و نسبت وزن تر به خشک گیاهچه در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد. نتایج نشان داد که آلودگی به پاتوژن باعث کاهش ارتفاع گیاهچه و افزایش وزن تر گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و نسبت وزن تر به خشک گیاهچه به دلیل وجود پاستول های عامل بیماری می گردد. در شرایط آلودگی به بیماری زنگ سیاه بالاترین مقدار وراثت پذیری به ترتیب مربوط وزن خشک گیاهچه (85/42 درصد) و کمترین مقدار وراثت پذیری مربوط به صفت ارتفاع گیاهچه (78/8 درصد) بود. در شرایط عدم آلودگی به بیماری زنگ سیاه بالاترین مقدار وراثت پذیری مربوط به نسبت وزن تر به وزن خشک گیاهچه (66/53 درصد) و کمترین مقدار وراثت پذیری مربوط به صفت ارتفاع گیاهچه (25/51 درصد) بود. نتایج این پژوهش نشان داد آلودگی به زنگ سیاه صفات گیاهچه ای را تحت تاثیر قرار می دهد و می توان از تنوع بین ژنوتیپ ها برای اصلاح ژنوتیپ های گندم استفاده کرد