تحلیل محتوای بخش گیاهی کتاب زیست شناسی (2) پایه یازدهم بر اساس الگوی خلاقیت گیلفورد

هدف این پژوهش تعیین میزان انطباق محتوای کتاب زیست شناسی پایه یازدهم بر اساس عوامل خلاقیت گیلفورد است. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری کتاب زیست شناسی پایه یازدهم و نمونه موردمطالعه محتوای گیاهی کتاب مذکور است. ابزار پژوهش فرم تحلیل محتوای محقق ساخته باتوجه به الگوی عوامل خلاقیت گیلفورد است. برای تحلیل محتوا از طرح کد گذاری چهارمرحله ای استفاده شد. در مرحله اول محتوا به چهار قسمت (متن، تکالیف و فعالیت ها، تصاویر و جداول) تقسیم شد. در مرحله دوم برای هر قسمت طبقات چهارگانه خلاقیت گیلفورد شامل حافظه شناختی، تفکر همگرا، تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب تعریف شد. در مرحله سوم واحدها با طبقات موردنظر، مطابقت داده شد و در جداول مربوطه ثبت شد. در مرحله چهارم واحدها در سطوح مختلف خلاقیت شناسایی و شمارش شدند. روایی ابزار پژوهش بر اساس نظرات متخصصان تعلیم وتربیت و پایایی با فرمول هولستی (به مقدار 0/91) مورد محاسبه قرار گرفت. داده ها با آمار توصیفی تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان داد در نمونه مورد بررسی به سطوح حافظه شناختی و تفکر همگرا توجه بیشتری شده درحالی که مطالب محتوای تفکر واگرا در سطح مناسب و محتوای ارزشیاب در سطح پایینی است. اگرچه محتوای اختصاص یافته به تفکر حافظه شناختی و تفکر همگرا در سطح بالاتر است؛ اما سطح محتوای واگرا نیز در کتب جدید، رشد مناسبی داشته و بروز خلاقیت را فراهم می آورد؛ لذا توجه به تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب در تنظیم مطالب این بخش لازم به نظر می رسد.