دلایل پیشنهاد عبدالله بن عباس از سوی امیرالمومنین (ع) به عنوان حکم در واقعه حکمیت با تاکید بر نهج البلاغه

یکی از مهمترین وقایع دوران حکومت امیرالمومنین (ع) واقعه حکمیت می باشد که در مقطع پایانی جنگ صفین مطرح شد و مدتی پس از آن به وقوع پیوست. شایسته است این واقعه با توجه به مولفه های مختلف تاریخی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد بررسی شخصیتهای تاثیر‏گذار از میان یاران آن حضرت از مهمترین آن مولفه‏ ها می‏باشد. یکی از آن شخصیتها «عبد‏الله بن عباس» است. از جمله نکات قابل توجه درباره وی آنست که او در مرحله انتخاب حکمین، گزینه پیشنهادی امیرالمومنین (ع) به عنوان حکم (داور) می باشد. سوال اصلی این مقاله، چرایی انتخاب این شخصیت از جانب آن حضرت می‏باشد. پاسخ به این سوال با وجود برخی از ویژگی هایی که در نوع نگاه عبد الله بن عباس به حکومت‏‏داری امیرالمومنین × و برخی از اختلاف نظرهای وی با آن حضرت و همچنین شبهاتی مانند اتهام جانب‏داری امام و یا چگونگی جمع بین اعتماد امام و اخبار مربوط به خیانت او در بیت المال بصره در تحلیل واقعه حکمیت اهمیت ویژه‏ای دارد. این پژوهش با محوریت نهج‏البلاغه و با استفاده از منابع تاریخی به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. مدعای این پژوهش آنست که هیچ گونه جانب داری قبیلگی و مذموم در این انتخاب دخیل نبوده بلکه معیارهای منطقی و معقول در این گزینش نقش داشته است. ضمنا اخبار مربوط به بیت المال بصره بر فرض صحت، توجیه قابل قبولی دارد که خللی به درستی تصمیم امام وارد نمی کند. نتیجه این پژوهش آنست که با وجود برخی اختلاف نظرها بین ابن عباس و امیرالمومنین  با توجه به ویژگیهایی از قبیل بهره‏ مندی وی از معارف قرآنی، جایگاه اجتماعی و قبیلگی، توانمندی در مناظره، صلابت و پایداری و امانتداری شایسته‏ ترین فرد در میان یاران آن حضرت، عبد الله بن عباس بوده است.