شناسایی مخاطرات فرایندی و تحلیل دینامیک ریسک در تاسیسات بحرانی یک ایستگاه تقویت فشار گاز

در این مطالعه روشی نظام مند و دینامیک جهت پیاده سازی یک روند شناسایی مخاطره و ارزیابی ریسک ویژه رویدادهای فرایندی با رویکرد توجه به خرابی تجهیزات فرایندی، کنترلی و ابزاردقیقی، با استفاده از مطالعه موردی در ایستگاه منتخب تقویت فشار گاز پیاده سازی شده است. برای این منظور نخست با انتخاب تاسیسات کلیدی، مطالعه شناسایی مخاطرات فرایندی با بهره گیری از روش تحلیل HAZOP صورت گرفته و سپس به منظور ارزیابی ریسک حاصل از سناریوهای شاخص، تحلیل بوتای که شامل درخت خطا و درخت رویداد است، انجام پذیرفته است. روش های کلاسیک ارزیابی ریسک دارای محدودیت هایی از جمله عدم قطعیت در مدل سازی روابط علی بین اجزا و ماهیت کاملا استاتیک می باشند، لذا در این مطالعه با استفاده از شبکه بیزین یک رویکرد دینامیک و کمی جهت ارزیابی ریسک ایمنی ایستگاه تقویت فشار گاز پیشنهاد گردیده است و پس از به روزرسانی احتمال وقوع رویداد اصلی با استفاده از آنالیز حساسیت، نقاط بحرانی واحد شناسایی شد. نتایج HAZOP نشان می دهد که گره شامل کمپرسور، پتانسیل بالایی جهت وقوع سناریوهایی که منجر به رهایش مواد و یا خرابی کمپرسور می گردد، دارد. در صورت رهایش مواد باتوجه به حضور کمپرسور و منبع جرقه رویداد انفجار و اشتعال بسیار محتمل است. به همین منظور پس از مطالعه کیفی HAZOP و شناسایی رویداد اصلی با استفاده از روش درخت خطا و درخت رویداد به بررسی علل وقوع رویداد نامطلوب در واحد و عواملی که مانع از تشدید پیامد رویدادهای نامطلوب می گردد، پرداخته شد. نکته قابل توجه در این مطالعه توجه به نقش اپراتورها در کنترل فرایند و خطاهای انسانی است. نتایج آنالیز درخت خطا نشان می دهد احتمال آسیب به کمپرسور در اثر وقوع پدیده سرج برابر با 3-10× 163/2 می باشد و احتمال وقوع آتش فورانی، آتش ناگهانی و انتشار ابر گاز ناشی از آن به ترتیب برابر با 6-10× 51/1، 6-10× 58/9 و 3-10× 152/2 است. سپس با نگاشت آنالیز بوتای به شبکه بیزین، ارزیابی ریسک دینامیک انجام گرفت و پس از وارد نمودن شواهد جدید، احتمال وقوع رویدادهای میانی و رویدادهای پایه به روزرسانی گردید. تحلیل حساسیت مبتنی بر داده های بروز رسانی شده نشان می دهد خرابی سیستم حفاظت کمپرسور، خرابی شیر کنترل جریان آنتی سرج، عدم ارسال سیگنال از نمایشگر اخلاف فشار فیلتر کمپرسور (PDIT) به علت خرابی و خطای انسانی در عدم توجه به PDIT مهم ترین علل بروز سرج کمپرسور می باشند. پیشنهاداتی نیز جهت اصلاح واحد مورد بررسی و کاهش ریسک آن ارائه گردید.