سیر تطور تقسیم حکم به احکام تکلیفی و احکام وضعی

احکام شرعی و قوانین مرتبط با افعال و وظایف انسان، دارای تقسیمات متعدد است. از بین این اقسام، تقسیم حکم به دو نوع تکلیفی و وضعی، از کاربرد بیشتری برخوردار است و از دیر زمان این مسئله مورد عنایت فقیهان بوده است. احکام تکلیفی بی واسطه و مستقیم وظایف انسان را بیان می کنند؛ احکام وضعی غیرمستقیم به وظایف انسان مربوط اند؛ در بین قدما از فقیهان تقسیم بندی احکام و حقیقت حکم شرعی بدین شکل رایج نبود، این نوشتار با هدف سیر تحول تقسیم احکام به احکام تکلیفی و احکام وضعی بین اصولیان و فقیهان انجام شده و تاریخ آن از اصولیان متقدم تا معاصر را بررسی خواهد کرد. پژوهش انجام شده، نشان می دهد که تقسیم احکام به تکلیفی و وضعی از زمان علامه حلی صورت گرفته و فقیهان بعد هم آن را پذیرفته و پیروی کرده اند، پس از آن اصولیان در مصادیق حکم وضعی و رابطه بین این دو حکم که جعل مستقل و یا انتزاعی دارند، اختلاف نظر دارند.