واکاوی نقش استعاره‎ در تفهیم مفاهیم غیرعینی (مورد مطالعه: هدیه ‎های آسمانی دوم و سوم دبستان)

استعاره ابزاری موثر در تفهیم مفاهیم انتزاعی است. پژوهش حاضر میزان بهره‎ مندی کتاب هدیه ‎های آسمانی دوم و سوم دبستان از استعاره‎ و نقش آن در تفهیم مفاهیم ناملموس را بررسی می‎کند. در همین راستا اطلاعات مربوط به «قلمروهای مبدا و مقصد»، «تعمیم چند معنا» و «نگاشت جزئی» به تفکیک درس‎های هر دو پایه، در دو جدول مجزا جمع‎ آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. طبق یافته ‎های پژوهش، مولفان در پایه دوم از 38 استعاره برای تفهیم مفاهیم انتزاعی 16 درس و در پایه سوم از 46 استعاره برای تفهیم مفاهیم 16 درس بهره برده‎اند. بنابراین در هریک از پایه‎ ها، 4 درس از 20 درس به کلی از عنصر استعاره بی‎بهره بوده ‎اند. این امر درکنار درس‎هایی که در آن از استعاره استفاده نشده است، نشان می‎دهد که پراکندگی استعاره‎ ها از جهت به کارگیری در همه درس‎ها از نمودار منظمی پیروی نمی‎کند؛ لذا در تعداد قابل توجهی از درس‎ها این ابزار به نحو شایسته‎ ای به‎ کار نرفته است. توجه به تنوع قلمروهای مبدا استفاده شده، نشان می‎دهد که مولفان از24 نوع حوزه مبدا برای تفهیم23 گونه حوزه مقصد درپایه دوم دبستان و از 36 نوع حوزه مبدا برای عینی کردن 35 گونه حوزه مقصد در پایه سوم دبستان استفاده کرده ‎اند. در نتیجه، با ارتقاء دانش‎آموزان به پایه بالاتر افزایش و رشد شناختی آنها، بسامد و تنوع کاربرد استعاره در کتاب هدیه آسمانی بیشتر شده است. بهتر است نگاه متوازن به فراوانی و تنوع کاربرد استعاره در کلیه دروس از سوی مولفان مورد توجه قرارگیرد تا به تسهیل یادگیری مفاهیم ناملموس کمک شایانی کند.