تبیین نظریه کنش های گفتاری سرل در سوگ سروده الدمعه الخرساء اثر بدر شاکر السیاب

در نظریه کنش گفتاری سرل- که در حوزه کاربردشناسی زبان(pragmatics) جای دارد- معنا به هنگام کاربرد و در ارتباط با جهان خارج مورد مطالعه بوده و بافت و موقعیت به عنوان دو شرط اصلی در دستیابی به معنای ژرف ساخت، مورد بررسی قرار می‏گیرد. این کارکرد زبانی قابل بررسی در انواع متون به‏ویژه متون ادبی است. بررسی متن از این نظرگاه نشان می دهد که چگونه شاعر با گذر از روساخت کلام، مضمون اصلی را در لایه های زیرین متن یا همان ژرف ساخت پنهان ساخته تا هم از ابتذال مضمون(پرهیز از موضوع و مضمون تکراری) جلوگیری کند و از دیگر سو آن را در راستای توصیف جریان های عصر خود به‏کار گیرد. در این مجال، مرثیه ای عاشورایی از شاعر معاصر عراقی بدر شاکر السیاب مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بررسی کنش‏های گفتاری در یک اثر ادبی- تاریخی است که به ترسیم فضای فکری شاعر معاصر عرب در برخورد با تراژیک‏ترین رخداد سیاسی جهان اسلام و پیوند آن با شرایط کنونی جامعه‏ی استعمارزده‏ی خویش پرداخته است. حاصل پژوهش پیش رو این است که شاعر معاصر به جز کار‏گفت‏های اعلامی از همه‏ی کار‏گفت‏های کلامی استفاده کرده‏است، اما کنش‏های اظهاری با توجه به هدف بیدار‏گری و تظلم‏خواهی نمود بیشتری داشته ‏است.