بررسی وضعیت و ابعاد سلامت معنوی در سالمندان ایرانی: مطالعه تلفنی مبتنی بر جمعی

امروزه با افزایش امید به زندگی، جمعیت سالمندان جهان رو به افزایش است. توجه به ابعاد مختلف سلامت در آنان موجب ارتقای کیفیت زندگی این گروه است. یکی از ابعاد سلامت، سلامت معنوی است که مفهومی وابسته به فرهنگ است. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت سلامت معنوی سالمندان ایرانی است. 

در این مطالعه مقطعی، نمونه ها به روش تصادفی طبقه ای از بین سالمندانی که در سامانه ملی پرونده الکترونیک سلامت در مراکز جامع سلامت ثبت شده بودند، انتخاب و وارد مطالعه شدند. برای ارزیابی از مقیاس سلامت معنوی سالمندان عجم زبید استفاده شد که علاه بر سلامت معنوی، به طور کلی، ابعاد آن: باور معنوی، خدامحوری، دیگرخواهی، سلوک معنوی و معنا داری زندگی را ارزیابی می کند. تکمیل پرسش نامه ها پس از کسب رضایت آگاهانه از سالمندان توسط مراقبین سلامت آموزش دیده در مراکز منتخب از طریق تماس تلفنی انجام شد. تحلیل داده ها به دلیل نرمال نبودن توزیع با استفاده از آزمون های نان پارامتریک من ویتنی و کروسکال والیس انجام شد. 

در این بررسی، 548 سالمند از 28 استان کشور شرکت داشتند. میانگین سن شرکت کنندگان در مطالعه 6/6 ± 67/8 سال بود. میانگین امتیاز سلامت معنوی 10 /0± 92/2 بود و از بین ابعاد آن بالاترین امتیاز مربوط به باور معنوی (95/8 درصد) و پایین ترین مربوط به معناداری زندگی (87/0 درصد) بود. سن با سلامت معنوی و همه ابعاد آن ارتباط آماری معنا داری داشت (001/P<0). تحصیلات و وضعیت تاهل تنها با بعد سلوک ارتباط معناداری داشت (040/P=0).

سلامت معنوی در سالمندان ایرانی از سطح خوبی برخوردار است. در ابعادی که به اعتقادات فرد ارتباط دارد مانند باور معنوی و خدامحوری، نمرات به نسبت مواردی که رفتاری است مانند دگرخواهی و سلوک بالاتر است؛ بنابراین تبدیل اعتقادات معنوی به رفتار نیازمند توجه، برنامه ریزی و اقدام مناسب و موثر است.