یک روایت بازاندیشانه از تاریخ توسعه اجتماعی - محیطی خاورمیانه تا دگرگونی بوم شناسانه حکمرانی آب در یزد

بهره گیری مدرن از رهیافت گذشتگان برای مواجهه با مخاطرات امروز را توسعه بازاندیشانه می خوانیم. این مقاله می کوشد تا با تبیین تاریخ اجتماعی - محیطی یزد با ابزار طراحی زندگی روزمره بر بستر عکس های سازه های تاریخی آبی برجامانده در این شهر، تمدنی را به تصویر کشد که بر مبنای بی آبی برقرار ماند و گسترش یافت. بر اساس سه عنصر مبنایی بازاندیشانه شفافیت، مشارکت عمومی و پذیرندگی، عصر قنات از آنچه که سه گانه اعصار «قنات و پایداری»، «پمپ آب و مخاطره» و «بازاندیشی برای دگرگونی بوم شناسانه» خوانده ایم، تبیین می شود. از مسیری بازاندیشانه، این پژوهش با تحلیل تاریخی- زیستی خاورمیانه، به بحث درباره نظریات اصلی اجتماعی- محیطی دوران قنات در این جغرافیا پیرامون ایده های تغییر اقلیم و خشکسالی، تهاجم عشایر و استبداد شرقی می پردازد. تصویری از تاریخ اجتماعی- محیطی ایرانی از آن پس می آید، جایی که با تمرکز بر تمدن یزد بر بستر قنات و دیگر سازه های تاریخی آبی، روابط مردم با یکدیگر و با طبیعت و ابعاد حکمرانی آب بررسی شده است. نتیجه این بازاندیشی در روایتی اجتماعی-محیطی از تاریخ یزد و واکاوی فروپاشی تمدن قنات مبنا بر اثر برآمدن دوران صنعت و گذار از پایداری تا عصر مخاطره، تمهیدات مدرن ما اینجا برای مواجهه با مخاطرات آبی و کوشش برای رسیدن به دوران دگرگونی بوم شناسانه است. این یک پژوهش بنیادین برای یافتن کارکرد یک سنت پویای به روز شده در یافتن راهکارهای جدید سازگار با طبیعت در حکمرانی آب است که ما را تا توسعه بازاندیشانه یک گام به پیش خواهد برد.