پتانسیل خطر غذایی فلزات سنگین در ماهیان سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان: مرور سیستماتیک و متاآنالیز

خلیج فارس و دریای عمان محل زیست گونه های مختلفی از آبزیان به ویژه ماهیان می باشند. فلزات سنگین به عنوان مهمترین آلاینده های این اکوسیستم های آبی محسوب می شوند که می توانند عوامل مهم تهدیدکننده سلامت مصرف کنندگان باشند. هدف این پژوهش، مرور نظام مند مطالعاتی است که به تعیین غلظت فلزات سنگین در بافت عضله برخی از ماهیان این آب ها از تاریخ 1384 تا 1397 پرداخته اند. این پژوهش متاآنالیز روی بافت عضله 1182 قطعه از ماهیان حلواسفید، شوریده، زمین کن، سرخو، سنگسر، شبه شوریده، شیر، قباد و هامور صید شده از خلیج فارس و دریای عمان به منظور بررسی میزان این فلزات انجام گرفت. میزان مجازمصرف، خطر مصرف غذایی و مقایسه با استانداردها بررسی شد. میزان شاخص هایTHQ و HI در همه ی گونه های ماهیان مورد مطالعه برای بالغین کم تر از یک، اما برای کودکان فقط در ماهی شیر در شاخص HI بالاتر از یک به دست آمد. میزان فلزات جیوه، روی و سرب در تمامی ماهی ها، کادمیوم در سرخو و سنگسر و نیکل در سنگسر، قباد و هامور از تمامی استانداردها پایین تر بود. میزان جذب روزانه و هفتگی برای تمامی فلزات مورد مطالعه در اثر مصرف ماهیان مورد بررسی پایین تر از میزان مجاز کمیته JECFA به دست آمد. همچنین کم ترین میزان وعده های مجاز مصرف از نظر فلزات مورد مطالعه مربوط به ماهی های شیر؛ فلز جیوه، شبه شوریده؛ فلز سرب و زمین کن؛ سایر فلزات بود. به نظر می رسد مصرف زیاد ماهی زمین کن از نظر فلزات مورد بررسی احتمالا می تواند با خطراتی به ویژه برای کودکان به همراه باشد. از این رو حفاظت از محیط زیست که در ایجاد مشکلات بهداشت تغذیه تاثیرگذار است، یک ضرورت تلقی می گردد.