حمایت از طرح های دیجیتال با مطالعه در حقوق اتحادیه اروپا

این مقاله درصدد است به سه سئوال اصلی پاسخ دهد: وضعیت حقوقی طرح های دیجیتال از منظر قوانین ایران و قانون طراحی اتحادیه اروپا، چیست؟ آیا حمایت فقط به بازتولید محصولات فیزیکی مرتبط است یا خیر؟ و اینکه آیا دامنه حفاظت، تبدیل ابعادی مانند استفاده از طرح سه بعدی و تبدیل به دوبعدی را پوشش می دهد یا برعکس؟ در حقوق ایران  در این زمینه مطلبی وجود ندارد و تاکنون هیچ تحقیق یا نوشتاری به آن اختصاص نیافته است. اما در اروپا دو دیدگاه کلی در خصوص تبدیل ابعادی وجود دارد: دیدگاه «انتزاعی» و «عینی» که دو نگرش متفاوت نسبت به دامنه حفاظت بر نحوه ارزیابی قابلیت حفاظتی طرح های دیجیتال دارند. در نظریه حفاظت «انتزاعی»، مهم نیست که یک محصول فقط به عنوان یک تصویر دیجیتالی باشد یا شکل فیزیکی داشته باشد. اما در دیدگاه «عینی»، حفاظت از طرح های دیجیتال با دشواری بیشتری روبه روست، زیرا دامنه حفاظت اغلب به بازتولید یک محصول فیزیکی واقعی گره خورده است. مطالعه نظام حقوقی ایران ثابت می کند که در قوانین ایران برای این سوالات و پرسش هایی از این دست پاسخی وجود ندارد، اما تحت رویه قضایی اروپا، بیشتر سوالات مطروحه درباره حفاظت از طرح های دیجیتال و تبدیل ابعادی می توانند حل شده در نظر گرفته شوند، زیرا رویه قضایی حمایت بر اساس دیدگاه «انتزاعی» را به دیدگاه «عینی» ترجیح داده است، بدینسان دامنه حفاظت، در سطح اتحادیه اروپا گسترش یافته است. بدان معنا که استفاده دیجیتالی از طرح های غیردیجیتالی اکنون می تواند به منزله تخلف تلقی شود. در نتیجه، در آینده، دارندگان حق باید دقت بیشتری در ارزیابی محدودیت ها و استثناها داشته باشند.