بررسی مولفه های تجارب زیسته نوجوانان پس از طلاق والدین: یک مطالعه کیفی

طلاق در خانواده، تاثیرات مختلف و اغلب مخرب بر روی نوجوانان می گذارد و عدم شناخت تجربه روانی-اجتماعی نوجوانان از طلاق والدین، به عنوان مانعی بر سر راه به کارگیری از روش مداخله ای کارآمد محسوب می شود. از این رو، هدف از این پژوهش حاضر بررسی و شناسایی مولفه های تجارب زیسته نوجوانان پس از طلاق والدین در ایران بود.

این مطالعه از نوع کیفی و با ماهیت اکتشافی بود که با روش کلایزی به گردآوری، اجرا و تحلیل داده ها پرداخته شد. به همین منظور، 24 نفر از نوجوانان 12 تا 18 ساله شهرستان یزد که طلاق والدین را تجربه کرده بودند، با روش نمونه گیری هدفمند  شناسایی نموده و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند اطلاعات آنان در سال 1401 گردآوری شد. لازم به ذکر است که تمامی داده ها ثبت و ضبط شدند و نمونه گیری تا زمان اشباع ادامه داشت.

تحلیل تجارب زیسته مشارکت کنندگان نشان داد از مجموع 126 واحد معنایی، نه زیر مضمون به دست آمد. در مرحله بعد، با ادغام و ارتباط بین مفاهیم به ترتیب سه مضمون اصلی تجربه های هیجانی مثبت (احساس آرامش و سازگاری مثبت با طلاق)، تجربه های هیجانی منفی (احساس های خشم، ترس، گناه و درماندگی) و تجربه های رفتاری منفی (تغییر ساختار خانواده، تغییر در شبکه های حمایتی و مشکلات شخصی) استنتاج گردید که به صورت جداگانه، مولفه ها و مفاهیم مرتبط با آن به صورت تفسیری بیان شد.

نوجوان پس از طلاق والدین، با تجربه های هیجانی مثبت و منفی و همچنین تجربه های رفتاری منفی مختلفی روبرو می شوند که در صورت عدم آگاهی و درمان به موقع آن می تواند مشکلات شدیدتری بر روی سلامت روانی-اجتماعی آنان ایجاد نماید. بنابراین پیشنهاد می شود که درمان گران به تفسیر عمیق تر تجارب زندگی این افراد بپردازند و مداخلات درمانی مبتنی بر مضامینی که از پژوهش حاضر به دست آمده است، ارائه دهند.