واکاوی مانعیت بدهکاری زوج بابت مهریه و نفقه از حصول استطاعت برای حج

از جمله حقوقی که زوجه بر عهده زوج دارد، حق مطالبه مهریه و نفقه می‏باشد. نفقه در زمره دیون زوج است و مهریه نیز در بیش‏تر موارد، از حقوق مالی دینی است. گاهی زوج افزون بر نفقه و مهریه، دیون دیگری دارد که باید به بستانکاران بپردازد. گذشته از تردیدهایی که نسبت به تقدم نفقه و مهریه بر سایر دیون وجود دارد، باید دید آن دو چه سرنوشتی را برای استطاعت مالی زوج برای حج ایجاد می‏نمایند، زیرا مهم‏ترین شرط وجوب حج، استطاعت مالی است و یکی از موضوعاتی که می‏تواند تحقق این شرط را با چالش مواجه سازد، بدهکاری زوج به زوجه از بابت مهریه و نفقه است. نسبت به مانعیت دین از استطاعت مالی چند فرضیه وجود دارد که عبارتند از: مانعیت دین، تخییر و عدم مانعیت و در صورتی که دین مانع باشد، یا باید گفت مکلف دین خود را ادا نماید و حج بر او واجب نیست و یا این‏که در این تزاحم، آنی مقدم شود که سبب ایجادش جلوتر بوده است. روشی که در این پژوهش اتخاذ شده است شیوه توصیفی تحلیلی است که نتیجه آن عبارت است از این‏که گرچه مشهور فقیهان امامیه دین را مانع از تحقق استطاعت می‏دانند اما نظریه درست این است که مکلف در انتخاب دین و تشرف به حج آزاد است.