اثرات تغییر اقلیم بر الگوی پراکنش و مطلوبیت زیستگاه سوسمار آذربایجانی Darevskia r. raddei (Boettger, 1892) (سوسماران: لاسرتیده)

آگاهی از پراکندگی و استقرار گونه ها امری بدیهی و بسیار مهم در حفاظت از آنها است. از 35 گونه ی سوسمار جنسDarevskia Arribas, 1997 (خانواده لاسرتیده) ده گونه در ایران پراکنده شده است. گونهD. raddei (Boettger, 1892) دارای سه زیر گونه D. r. chaldoranensis، D. r. raddei و D. r. vanensis است. Darevskia r. raddei در استان های اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی پراکنش یافته است. در این مطالعه با استفاده از رویکرد بی نظمی بیشینه براساس متغیرهای اقلیمی، پتانسیل پراکنش، تعیین زیستگاه های مناسب و پیش بینی آنها از آخرین بین یخبندان، دوره هولوسن-میانی، عصر حاضر و آینده (2080) تحت سناریوهای نماینده خط سیر غلظت گازهای گلخانه ای (RCP 2.6 و RCP 8.5) برای سوسمار آذربایجانی D. r. raddei ارزیابی گردید. بارش گرم ترین سه ماه سال، میانگین دمای سردترین سه ماه سال و دمای فصلی مهمترین عوامل در شبیه سازی الگوی پراکنش D. r. raddei در آخرین بین یخبندان و دوره هولوسن-میانی بودند. میانگین دمای سردترین سه ماه سال، دمای فصلی، هم دمایی مهمترین عوامل شکل دهنده پراکنش آن در دوره معاصر بودند. برای آینده بارش گرم ترین سه ماه سال، بارش در سردترین سه ماه سال و هم دمایی مهمترین عوامل شکل دهنده پراکنش گونه بودند. به نظر می رسد با گذشت زمان، تغییرات اقلیمی عامل تخریب زیستگاه D. r. raddei بوده است، اگرچه نمی توان فعالیت های انسانی در تکه تکه شدن، تخریب و تغییر زیستگاه ها را نادیده گرفت.