بررسی ترکیبات فیتوشیمیایی اسانس مرزه سهندی (Satureja sahandica. Bornm) در ارتفاعات بلقیس زنجان

مرزه سهندی یکی از گیاهان خانواده نعناعیان و بومی ایران است که در شمال غرب و غرب کشور پراکندگی دارد.به عنوان ادویه و طعم دهنده مواد غذایی در صنایع کنسرو و نوشابه و فرآوری گوشت استفاده می شوداین گیاه اثرات دارویی داشته،آرام بخش و خواب آور می باشد، به منظور بررسی ترکیبات اسانس در رویشگاه ارتفاعات  کوه بلقیس واقع در جنوب غرب استان زنجان  پس از انتخاب نمونه مناس ب گیاهی  کل پیکره رویشی گیاه در مرحله تمام گل گیاه  برداشت و پس از خشک شدن در شرایط سایه اتاق به شکل مخلوط همگن پودر شده و اسانس آن به روش تقطیر با آب استخراج گردید. سپس اجزاء تشکیل دهنده اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگار جرمی(GC-MS) مورد شناسایی و اندازه گیری مقدار اجزاء قرار گرفت. نتایج حاصل بیان داشت که اسانس حاصل از پیکره رویشی خشک گیاه دارای رنگ سفید مایل به زرد با بازده 4/3 درصد بود، نتایج نشان داد که اسانس این گیاه در دامنه کوه بلقیس در ارتفاع مورد نظر از 46 ترکیب تشکیل شده است که 22 ترکیب نماینده 61/89 درصد کل اسانس بودند. مهمترین ترکیبات اصلی شناسایی شده و غالب در اسانس عبارتند از:  دی لیمونین (6.54%)، 1و8-سینئول (اکالیپتول) (67/16%)،ال-منتون (12/9)،4-کارن (78/5)، آلفاتریپنول (28/5)،پولگون (94/7) ،کارواکرول (02/6) بودند.یافته های این پژوهش در خصوص گیاه مرزه سهندی برای اولین بار در زنجان نشان داد که ترکیب شیمیایی این گیاه بسیار پر تعداد و متنوع در شرایط اقلیمی مورد بررسی می باشد.