بررسی تنوعات آناتومیک سینوس اسفنوئید و ساختارهای مجاور آن با استفاده از CBCT در جمعیت شمال شرق ایران

سینوس اسفنوئید، ناحیه شایعی جهت جراحی سینوسهای پارانازال است. این سینوس و ساختارهای حیاتی مجاور آن تنوعات آناتومیک زیادی را نشان می دهند. آگاهی از وجود  این تنوعات می تواند عوارض اعمال جراحی فانکشنال اندوسکوپیک سینوس را متاثر سازد. 

تعداد 120تصویر توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی (CBCT) متعلق به 57 زن (5/47 درصد) و 63 مرد (5/52 درصد) با میانگین سنی 84/13±00/39 سال، با استفاده از نرم افزار Romexis viwer 3.8.0 مورد بررسی قرار گرفتند. در مورد هر نمونه متغیرهای زیر در دو جنس و سنین مختلف ارزیابی و مقایسه شدند: گسترش پنوماتیزاسیون سینوس اسفنوئید نسبت به سلا تورسیکا، گسترش یا عدم گسترش پنوماتیزاسیون به زواید کلینوئید و پتریگوئید و یکطرفه یا دوطرفه بودن آن، وجود یا عدم وجود پروتروژن، دهیسنس یا سپتای متصل به عصب در مورد کانال اپتیک(OC)، کانال ویدین(VC) و فورامن روتوندوم (FR) و یک طرفه یا دوطرفه بودن آن، وجود یا عدم وجود پروتروژن، دهیسنس یا سپتای متصل به عصب در مورد کانال کاروتید (CC) و یک طرفه یا دوطرفه بودن آن جهت آنالیز آماری ازآزمونهای آنالیز واریانسی یک عاملی(F)، تی مستقل، کای اسکوئر و دقیق فیشر استفاده شد.  سطح معناداری برابر 05/0 تعیین شد.

شایعترین وضعیت پنوماتیزاسیون سینوس اسفنوئید نسبت به سلا تورسیکا، نوع post-sellar (1/69 درصد) بود. بین الگوی پنوماتیزاسیون سینوس اسفنوئید نسبت به سلا تورسیکا و پروتروژن (001/0=p)/ دهیسنس (032/0=p)/ سپتای (027/0=p) متصل به CC و نیز دهیسنس VC (023/0=p) ارتباط معنی داری وجود داشت. پنوماتیزاسیون زوائد کلینوئید نیز ارتباط معنی داری با پروتروژن OC (002/0=p)، FR (002/0p=) و CC (024/0p=)داشت. پنوماتیزاسیون زوائد پتریگوئید و  بال بزرگ اسفنوئید هم با پروتروژن  VC به ترتیب (001/0<p)/ (011/0=p)، FR به ترتیب (001/0<p)/ 001/0p<pو پروتروژن/ دهیسنس/ سپتای متصل به CC، ارتباط معنی داری داشتند. (05/0<p) الگوی پنوماتیزاسیون سینوس اسفنوئید مستقل از جنسیت بود.(168/0=p)

شیوع بیشتر تنوعات پرخطر در جمعیت شمال شرق ایران، حاکی از ریسک بالای ایجاد عوارض جدی حین جراحیهای این ناحیه  دارد.