ارزیابی اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی مبتنی بر بازی درمانی خانواده محور بر مهارت های کارکردهای اجرایی کودکان با اختلال کاستی توجه

 نقص در کارکردهای اجرایی، منشا اصلی علائم و مشکلات کودکان با اختلال کاستی توجه است و واردکردن والدین در روند درمان، از رویکردهای بسیار مهم درمانی برای این کودکان به شمار می رود؛ بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثربخشی برنامه آموزش کارکردهای اجرایی مبتنی بر بازی درمانی خانواده محور بر مهارت های کارکردهای اجرایی کودکان با اختلال کاستی توجه انجام شد.

 روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را کودکان دبستانی دارای اختلال کاستی توجه شهر تهران در تابستان سال 1400 و والدین ایشان تشکیل دادند. از میان آن ها، 24 زوج والد و کودک داوطلب واجد شرایط با روش نمونه گیری غیرتصادفی دردسترس وارد مطالعه شدند و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند (هر گروه دوازده نفر). برای مادران گروه آزمایش، برنامه آموزشی به مدت ده هفته، در ده جلسه سه ساعته ارائه شد. سپس مادران این برنامه را تحت نظارت درمانگر، در منزل روی کودکان خود اجرا کردند. گروه گواه در فهرست انتظار قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها، فرم بلند مقیاس نقایص کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان بارکلی (بارکلی، 2012) بود. داده ها با آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک متغیره در سطح معناداری 0٫05 در نسخه 22 نرم افزار SPSS تحلیل شدند.

 نتایج نشان داد، پس از کنترل اثر پیش آزمون، آموزش کارکردهای اجرایی مبتنی بر بازی درمانی خانواده محور در گروه آزمایش، موجب ارتقای معنادار مهارت های کارکردهای اجرایی (0٫013=p) و مولفه های خودمدیریتی زمان (0٫023=p)، خودکنترلی (0٫014=p)، خودانگیزشی (0٫005=p) و خودتنظیمی هیجانی (0٫023=p) در کودکان با اختلال کاستی توجه، در پس آزمون شد؛ اما موجب ارتقای معنادار مولفه سازمان دهی نشد (0٫280=p).

 برنامه آموزش کارکردهای اجرایی مبتنی بر بازی درمانی خانواده محور که توسط والدین و با هدایتگری متخصص اجرا شد، مهارت های کارکردهای اجرایی و مولفه های خودمدیریتی زمان، خودکنترلی، خودانگیزگی و خودتنظیمی هیجانی را در کودکان با اختلال کاستی توجه ارتقا بخشید.