رده بندی فرمالیستی سیمامعنایی در تایپوگرافی عناوین کتاب های تصویری کودک

غریب سازی و نامعمول نمایی از شگردهای مورد توجه نظریه پردازان فرمالیست است. از آن جا که تایپوگرافی ماهیتا کارکرد برجسته سازی و آشنایی زدایی دارد، رویکرد فرمالیست برای مطالعه موضوع مورد اشاره اختیار شده است. با توجه به اینکه هنر تایپوگرافی افزون بر کارکرد تزئینی می تواند محملی برای معنای متن نوشتاری نیز باشد، هدف پژوهش حاضر رده بندی آن دسته از شگردهای گرافیکی است که بین وجه بصری واژه ها و وجه زبان شناختی آن ها پیوند معنایی برقرار می کنند. مقاله پیش رو به روش تحلیلی- توصیفی و با رهیافتی فرمالیستی در پی پاسخ به چگونگی کارکرد تمهیدات گرافیکی غالبی است که موجد آشنایی زدایی بصری می شود. شکلوفسکی اصطلاح «تمهید» را برای اشاره به شگردهای شکل بندی زیبایی شناختی متن به کار می برد. جامعه آماری این پژوهش کتاب های تصویری گروه سنی «الف» و «ب» است. لزوم پژوهش از آن جا ناشی می شود که با وجود اینکه کودک با زبان دیداری بیش از زبان خوانداری ارتباط برقرار می کند و دیداری کردن نوشتار در کتاب های کودک یک موتیف رایج است؛ ولی مطالعاتی بسنده در این باره انجام نگرفته است. نتیجه پژوهش نشان می دهد تایپوگرافی را به لحاظ شگردهای صوری می توان از زوایای مختلفی مورد توجه قرار داد. مقاله حاضر شگردهای صوری تایپوگرافی را از نظر سطح آشنایی زدایی، کارکرد محورهای جانشینی و همنشینی، درجه بینامتنیت و استقلال، چگالی فضای صوری بین حروف و همچنین بافت-زمینگی حروف دسته بندی می کند. دسته بندی مورد اشاره می تواند آموزش تایپوگرافی را برای هنرجویان و مقایسه آثار هنری را برای پژوهشگران هنرهای تطبیقی تسهیل کند.