ارائه مدلی جهت افزایش کیفیت مستندسازی حسابرسی مبتنی بر هوش اخلاقی، هوش معنوی و پیشینه رفتاری شرکای حسابرسی

افزایش کیفیت مستندات، کیفیت حسابرسی را افزایش می دهد و به بازبینی موثر و ارزیابی شواهد حسابرسی کسب شده می انجامد. پژوهش حاضر به ارائه الگویی جهت افزایش کیفیت مستندسازی حسابرسی مبتنی بر دو مولفه هوش اخلاقی و معنوی و همچنین مولفه های رفتاری شرکای حسابرسی می پردازد.

مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای با 16 نفر از افراد خبره دانشگاهی و سازمانی طراحی و اجرا گردید و با استفاده از کدگذاری نظری بر مبنای روش نظریه پردازی داده بنیاد به تحلیل داده ها پرداخته شد، که براساس آن پرسشنامه جهت ارزیابی کیفیت مستندسازی حسابرسی و پیشینه رفتاری حسابرسان طراحی شد. سپس، تعداد 292 پرسشنامه توسط شرکای موسسات حسابرسی تکمیل گردید. برای پاسخ به سوالات پژوهش از آزمون تی تک نمونه ای و مدل سازی معادلات ساختاری (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شد.

نتایج بخش کیفی نشان داد کیفیت مستندسازی حسابرسی دارای هشت مولفه سازمانی، پیچیدگی، بودجه زمانی، حق الزحمه، ویژگی های تیمی، قانونی، فرهنگی و ظاهری است. همچنین مولفه های پیشینه رفتاری شامل اخلاقی، شخصیتی، همکاری و نگرش است.  یافته های بخش کمی نشان داد هوش معنوی، هوش اخلاقی و پیشینه رفتاری بر کیفیت مستندسازی حسابرسی اثر مستقیم دارند.

براساس یافته های پژوهش،دارا بودن هوش معنوی و اخلاقی سبب ایجاد نوعی نظارت درونی در زمان بررسی و مستندسازی حسابرسی می شود. بنابراین، با توجه به مدل ارائه شده و یافته های پژوهش، مراجع حسابرسی می توانند از الگوی دقیق تری برای تدوین و کنترل مستندسازی پرونده های حسابرسی استفاده کنند و همچنین، ابعاد هوش اخلاقی، هوش معنوی و ابعاد اخلاقی، شخصیتی، همکاری و نگرش افراد می تواند به عنوان معیارهای اعطای شراکت موسسات حسابرسی در نظر گرفته شود. 

دانش افزایی: 

با توجه به فقدان پژوهشی جامع در خصوص کیفیت مستندسازی، این پژوهش با شناخت مولفه های کیفیت مستندسازی حسابرسی، علاوه بر پوشش خلا پژوهشی در این حوزه، می تواند به عنوان راهنمایی برای افزایش کیفیت عملکرد حسابرسان استفاده شود. همچنین این پژوهش برای اولین بار به مطالعه نقش ویژگیهای روانشناختی شرکای حسابرسی شامل پیشینه رفتاری شرکای موسسات حسابرسی می پردازد.