اثر بهره برداری به هنگام و دیرهنگام سازه های کانال بر توزیع عادلانه و پایدار آب

امروزه کمبود آب یک مشکل جدی در بیشتر نقاط جهان محسوب می شود. با توجه به اینکه کشور ایران نیز در اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده است مسئله بحران آب یکی ازعمده ترین مسائل کشور می باشد. لذا انجام اقداماتی در راستای ارتقاء بهره وری آب، امری ضروری است. شبکه های آبیاری و زهکشی، وظیفه اصلی تحویل و توزیع آب آبیاری را بر عهده دارند. بررسی های صورت گرفته در ارتباط با عملکرد مدیریت انتقال، توزیع و تحویل آب در شبکه های آبیاری مختلف کشور نشان می دهد که عملکرد اکثر شبکه های آبیاری و زهکشی، مطلوب نیست. در این پژوهش، جهت ارزیابی عملکرد کانال های آبیاری، اثر بهره برداری به هنگام در مقابل بهره برداری دیرهنگام در کانال آبیاری E1R1 از شبکه آبیاری دز در استان خوزستان با تعریف گزینه های مختلف بهره برداری با استفاده از مدل های HEC-RAS و ICSS بررسی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که عملکرد کانال E1R1 با انجام عملیات بهره برداری به هنگام نسبت به بهره برداری دیرهنگام به میزان قابل توجهی بهبود یافته است. به طوریکه مقدار شاخص عدالت از 40/0، 71/0، 32/0 و 78/0 در گزینه های مختلف به ترتیب به 07/0، 01/0، 09/0 و 01/0 کاهش یافته است و به مقدار مطلوب صفر نزدیکتر شده است. نتایج مشابهی نیز برای سایر شاخص های ارزیابی عملکرد مانند کفایت، راندمان و پایداری تحویل حاصل شده است که بیانگر اهمیت بهره برداری به هنگام در بهبود عملکرد کانال می باشد.