گونه شناسی انتقادی دیدگاه مستشرقان در مورد انعکاس موضوعات آخرالزمانی و منجی گرایانه در قرآن

رخدادهای آخرالزمانی و ظهور برخی پدیده ها در دوره پایانی تاریخ بشر، از جمله دغدغه ها و باورهای مشترک ادیان است. با توجه به اعتقاد غالب مسلمانان به این گونه اتفاقات و به ویژه ظهور منجی در آخرالزمان؛ برخی مستشرقان به مصدریابی این باورها پرداخته و به طور خاص در مورد حضور یا عدم آن اعتقادات در قرآن اظهارنظر کرده اند. نوشتار پیش رو، تلاش کرده است دیدگاه خاورپژوهان در این زمینه را احصا و دسته بندی کند. در گام نخستین با روش انکشافی و توصیفی، آرای غربیان در موضوع احصا گردیده و سپس با روش های تطبیقی، این دیدگاه ها در گونه های چندگانه ای دسته بندی شده و در انتها این دیدگاه ها مورد تحلیل و نقد کلی قرار گرفته است. مطابق یافته های این تحقیق، می توان آرای محققان غربی در این موضوع را در چهار قالب دسته بندی کرد: نفی هرگونه اشاره به این موضوعات، اشاره به برخی موضوعات به غیر از منجی، اشاره به موضوع منجی ولی غیر از امام مهدی؟عج؟ و در نهایت، اشاره به مهدویت. برخی مستشرقان نیز به انعکاس دیدگاه عالمان و مفسران مسلمان در این زمینه اقدام کرده اند که گزارشی از آن نیز ارائه شده است.