سرمایه اجتماعی در سازمان فضیلت محور: مولفه های تشخیص سرمایه اجتماعی در اماکن متبرکه مذهبی

در بین سازمان های فضیلت محور، سازمان های عهده دار مدیریت اماکن متبرکه مذهبی، به رغم تاثیر قابل توجه در ایجاد و حفظ سرمایه اجتماعی، در پژوهش های مرتبط با سازمان و مدیریت، به ویژه از بعد مولفه های تشخیص، کمتر مورد توجه بوده اند. از این رو، پژوهش حاضر با رویکردی کیفی به بررسی مولفه های تشخیص سرمایه اجتماعی در آستان قدس رضوی و آستان های مقدس حضرت فاطمه معصومه (ع) و حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) پرداخته است. در این نوشتار ترکیب جامعی از روش های فراترکیب، تحلیل مضمون، و مصاحبه مورد استفاده قرار گرفت. جمع آوری داده های نظری از بین 22 عنوان مدل تشخیص و برخی اسناد منتخب از سازمان های مورد مطالعه انجام شد. داده های عملیاتی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 18 نفر از خبرگان منتخب به روش های قضاوتی و گلوله برفی، تا زمان رسیدن به اشباع نظری، گردآوری شد. روایی پژوهش با استناد به روش های مختلف از جمله کیفیت مطالعات اولیه، تحلیلگران مستقل، بازبینی و شفافیت و اعتبار مصاحبه ها با استفاده از روش بازآزمون تایید شد. این پژوهش اولین تلاش در اماکن متبرکه مذهبی در ایران اسلامی است که در آن 258 مضمون استخراج شده از داده های کتابخانه ای با مضامین برگرفته از ایده ها و نظر خبرگان ترکیب شد. بر اساس یافته ها، مولفه های تشخیص سرمایه اجتماعی در اماکن متبرکه عبارت اند از: ارزش های بنیادین، سرمایه های نمادین، شایستگی های سازمانی، سرمایه های معنوی، سرمایه های مردمی، و سرمایه های فرهنگی. این مولفه ها، با ایجاد اعتماد، کنش متقابل، تعاون و همکاری بین افراد جامعه، و تاثیر در قلب و روح انسان ها موجب تقویت سرمایه اجتماعی و ارزش های والای انسانی در جامعه اسلامی می شوند.