اثر سیستم های تغذیه شیمیایی و غیر شیمیایی بر برخی صفات رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد برنج(Oryza sativa L.) رقم هاشمی- مطالعه موردی در شهرستان لاهیجان استان گیلان

به منظور مقایسه اثر سیستم های تغذیه شیمیایی و غیر شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات رشدی در برنج  (رقم هاشمی) (Oryza sativa L.) شهرستان لاهیجان، آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان (مزرعه کشاورز و مزرعه دانشگاه) در سال 1397 اجرا شد. عامل های آزمایشی شامل تغذیه در سه سطح (شاهد، شیمیایی، بوم شناختی) به عنوان عامل اصلی و نوع ماده آلی (شاهد، کمپوست زباله شهری، بیوچار و آزولا) در چهار سطح به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بیشترین عملکرد دانه با میانگین 3699 کیلوگرم در هکتار در تیمار مصرف کود شیمیایی و بیوچار و کمترین عملکرد دانه به میزان 2209 کیلوگرم در هکتار (40 درصد کاهش)، در شاهد (بدون مصرف کود) و بیشترین تعداد خوشه در بوته با میانگین 28 عدد خوشه در بوته در تیمار مصرف کود شیمیایی به همراه بیوچار مشاهده شد. بالاترین ارتفاع بوته در تیمارهای شیمیایی و بوم شناختی (استفاده از اردک) با حضور بیوچار به ترتیب 3/128 و 5/124 سانتی متر و کمترین ارتفاع بوته برنج به مقدار 3/108 سانتی متر، در شاهد (بدون مصرف کود) مزرعه دانشگاه مشاهده شد. بیش ترین درصد پروتئین دانه در شرایط مصرف کود شیمیایی به همراه بیوچار به مقدار 26/8 درصد و کمترین درصد پروتئین به میزان 81/6 درصد، در شاهد (بدون مصرف کود) به دست آمد. از نظر جذب عناصر ماکرو، بیشترین مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه به ترتیب با میانگین 79/1، 37/0 و 265/0 درصد در تیمار کود شیمیایی و بیوچار و کمترین مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه به ترتیب با میانگین 18/1، 21/0 و 132/0 درصد، در شاهد (بدون مصرف کود) مشاهده شد. در تیمارهای فرعی، بیشترین تاثیرگذاری روی مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه در تیمار مصرف بیوچار به همراه کود شیمیایی و بوم شناختی بود. درصد جذب عناصر غذایی در تیمار شیمیایی و بیوچار نسبت به سایر تیمارها بیشتر و معنی دار بود. سیستم های آلی و غیر شیمیایی اثرات متفاوتی در عملکرد گیاه برنج داشت و باعث کاهش میزان مصرف کودهای شیمیایی و افزایش عملکرد (شیمیایی و بیوچار به میزان 3699 کیلوگرم، 67 درصد نسبت به شاهد، شیمیایی و کمپوست زباله شهری به میزان 3396 کیلوگرم و 53 درصد نسبت به شاهد و شیمیایی و آزولا به میزان 3243 کیلوگرم در هکتار و 47 درصد بیشتر نسبت به شاهد) می شوند. بیوچار باعث افزایش رشد، عملکرد و افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی گیاه برنج شد.