بررسی روایی و بالینی تاثیر «داروی جامع رضوی» بر درمان زخم پای دیابتی

دوای جامع یا دوای امام رضا علیه السلام، دارویی گیاهی است که دستور ساخت آن از روایاتی منسوب به ائمه اطهار علیهم السلام برداشت و موارد مصرف آن نیز به همان دست از روایات مستند می شود. این مجموعه، ده روایت است که در کتابی به نام طب الائمه گردآوری شده و پس از آن، کتب روایی بحارالانوار، وسائل الشیعه و مستدرک الوسائل آنها را نقل کرده اند. فارغ از صحت سند روایات یادشده یا اعتبار کتاب مذکور، تعامل با روایات طبی و پذیرش یا رد مضامین آن ها سخنی است که بزرگان حدیث شناس در آن هم آهنگ نیستند؛لیکن شکی نیست اگر این مجموعه از روایات مورد بررسی و پژوهش قرار گیرند و برآیند مطالعات، هماهنگ با بیان روایات باشد، به عنوان قرینه ای بر صحت روایات در نظر گرفته می شود.مقاله حاضر، پژوهشی میان رشته ای از نوع بنیادی و تجربی است که در بخش نخست با مطالعه کتابخانه ای به بررسی روایات داروی جامع و کتاب نقل کننده آن پرداخته است، همچنین بخش دوم، گزارشی است از تحقیقی میدانی و تجربه ای بالینی پیرامون روند استفاده از داروی جامع امام رضا علیه السلام در درمان زخم پای دیابتی که به علت درگیری بلندمدت و عدم بهبود، پیشنهاد قطع عضو درگیر توسط پزشک متخصص صادر شده بود. یافته تحقیق حاضر این است که استفاده موضعی از داروی جامع رضوی به مدت 6 هفته، باعث بهبود زخم پای دیابتی می شود. نتیجه آن است که هرچند نسبت قطعی روایات یادشده به معصوم از نظر اسناد، سخت است ولی تجمیع قرائن و یافته های علمی می تواند قرینه ای بر صحت آن ها باشد و بستر استفاده راحت و مطمئن از داروی جامع را برای بیماری های مذکور در روایات و تجربه شده در علم پزشکی فراهم آورد.