تاثیرات اصلاحات ارضی بر مورفولوژی روستایی مورد مطالعه: دهستان شیان، استان کرمانشاه

اصلاحات ارضی یکی از مهم ترین برنامه های توسعه ای کشور است که به عنوان جامع ترین و جدی ترین اقدام در تاریخ کشاورزی ایران به اجرا درآمد و آثار شگرفی بر مورفولوژی روستایی داشت. لذا پژوهش حاضر به واکاوی اثرات اصلاحات ارضی بر ساختار مورفولوژی زراعی دهستان شیان پرداخته است. پژوهش کیفی حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه مورد مطالعه را مطلعین و افراد بالای 50 سال منطقه تشکیل دادند که شناخت کافی نسبت به اصلاحات ارضی داشتند. با بهره گیری از نمونه گیری هدفمند، داده ها از طریق مصاحبه های عمیق فردی، گفتگوی نیمه ساختارمند، اسناد و مدارک، و شواهد میدانی جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار sweet home 3D ، تحلیل گراف-ها و متن مصاحبه ها، عکس ها و تصاویر استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که اصلاحات ارضی، مورفولوژی روستا را به لحاظ مورفولوژی زراعی، مساکن و معماری و بافت روستا دگرگون ساخته است. بدین صورت که کوچک شدن واحدهای کشت، از بین رفتن شیوه کشت تجاری تک محصولی و ایجاد تنوع کشت، باعث تغییر در الگوی کشت و ابزارهای تولید در این دهستان گردید. همچنین استفاده از معماری شهری و مصالح غیر بومی در بازسازی مساکن، باعث تغییر کاربری مساکن و از بین رفتن هویت اصیل سیمای روستا شده است. از طرفی بافت روستا دگرگون شده و به سمت جاده اصلی خزش پیدا کرده است. لذا توصیه می شود برنامه ریزان و سیاست گذاران برنامه های توسعه روستایی، قبل از طراحی و اجرای اینگونه برنامه ها، شرایط محیطی و ظرفیت های منطقه را مد نظر داشته و متناسب با آن، برنامه های کاربردی و اختصاصی ارائه دهند.