روند فضایی-زمانی تغییرات دمای سطح زمین (LST) شب و روز هنگام در ایران

دمای سطح زمین (LST) یکی از مهم ترین فراسنج های شرایط محیطی و آب وهوایی است. به همین منظور هدف این پژوهش، بررسی روند تغییرات دمای سطح زمین روز و شب هنگام در گستره مکانی ایران در مقیاس ماهانه و سالانه است. برای نیل به این هدف، محصولات ماهانه سنجنده مودیس، ماهواره آکوا برای روز و شب با قدرت تفکیکی مکانی 5 کیلومتر در دور آماری 2020-2003 از USGS اخذ گردید. سپس ماتریس سه بعدی به ابعاد 216×297×388، که در آن 297×388، تعداد سلول ها و 216 ماه ها می باشد، تشکیل شد. در نهایت روند تغییرات ماهانه و سالانه این دو فراسنج با استفاده از آزمون من-کندال انجام پذیرفت. اگرچه روند میانگین سالانه دمای سطح زمین روز و شب هنگام افزایشی است اما در مقیاس ماهانه، الگوهای متفاوتی مشاهده می شود. دمای شب هنگام سطح زمین در ماه های می و سپتامبر و روزهنگام در ماه دسامبر افزایش معنی دار داشته، ولی در ماه های ژوئن، جولای، ژانویه هردو دمای روز و شب هنگام روند افزایشی داشته اند. در مقابل در ماه های مارس و اکتبر هر دو از روند کاهشی برخوردار بوده اند. همچنین روند کاهشی در دمای شب هنگام سطح زمین در ماه فوریه و نیز روزهنگام در ماه های آوریل و نوامبر مشاهده گردید. نتایج نشان داد که دمای سطح زمین شب هنگام نسبت به دمای روزهنگام افزایش بیشتری داشته، که این شرایط منجربه کاهش دامنه دمای شبانه روزی گردیده است. در بعد فضایی بیشترین روند افزایشی در مناطق غربی و جنوب غرب و بیشترین روند کاهشی در فلات مرکزی و جنوب شرق مشاهده گردید. نکته دیگر این که پهنه های آبی دست خوش تغییر، همانند دریاچه ارومیه و دریاچه های سه گانه استان فارس، در روز (شب) افزایش (کاهش) محسوس دمای سطح را تجربه کرده اند. علاوه بر کاهش دامنه دمای شبانه روز، باتوجه به این که در نیمه شمالی و غربی کشور بیشتر روند افزایشی و در مرکز، شرق و جنوب شرق روند کاهشی دما غالب بوده است، دامنه اختلاف فضایی دمای سطح زمین نیز تغییرات کاهشی داشته است.