تعیین حد مجاز جیوه در آب تالاب شادگان براساس فاکتور تجمع زیستی در ماهیان مصرفی ساکنان محلی

تالاب شادگان به عنوان بزرگترین تالاب بین المللی ایران بوده و نیازهای معیشتی جوامع بومی به آن وابسته است. بنابراین سلامت ماهیان تالاب به عنوان منبع اصلی غذای حاشیه نشینان از اهمیت بالایی برخوردار است. جیوه به عنوان آلاینده ای تجمع پذیر در زنجیره های غذایی آبی هدف مطالعه قرار گرفت. بر این اساس از 3 گونه ماهی بنی، کپور و تیلاپیا در فصل صید و از آب تالاب در دو فصل بهار و تابستان از 3 ایستگاه انتخابی نمونه برداری شدند. غلظت جیوه در بافت ماهی به کمک دستگاه آنالیز مستقیم جیوه (DMA 80) و در نمونه های آب با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شدند. برای تعیین حد مجاز جیوه در آب تالاب، براساس دستورالعمل USEPA، فاکتور تجمع زیستی جیوه (BAF) در زنجیره غذایی موجود در آب تالاب و معیار غلظت جیوه در بافت ماهی (TRC) براساس الگوی مصرف حاشیه نشینان تالاب محاسبه گردید. میانگین غلظت جیوه نمونه های آب در فصل تابستان µg/l 0/11 اندازه گیری شد. میانگین جیوه در ماهیان تالاب شادگان در محدوده µg/kg 18/24 وزن تر به دست آمد. میانگین BAF جیوهl/kg  41/69، TRC تالاب µg/kg 22 و حد مجاز جیوه در آب تالاب µg/l  0/53 به دست آمد. هر چند مقادیر جیوه در آب و ماهیان تالاب از حدود استاندارد USEPA کمتر بود؛ اما مصرف زیاد ماهی توسط مردم محلی و مقدار بالاتر میانگین جیوه در ماهیان تالاب در مقایسه با TRC محاسبه شده، احتمال خطر جیوه بر سلامت مصرف کنندگان محلی را نشان می دهد. همچنین پایش مداوم آلودگی جیوه در این تالاب را الزامی می نماید.