بازتاب انقلاب اسلامی در داستان های رضا براهنی از منظر جامعه شناسی ادبیات با تکیه بر روش تحلیل محتوا

رضا براهنی (1314 1401) منتقد، شاعر و داستان نویس برجسته معاصر است، در حوزه داستان نویسی اغلب آثارش انعکاسی از شرایط سیاسی ایران قبل از انقلاب اسلامی و حوادث دوره انقلاب است. داستان های آواز کشتگان، رازهای سرزمین من، چاه به چاه و بعد از عروسی چه گذشت را با محوریت انقلاب اسلامی نوشته است. در این داستان ها براهنی، به عنوان یک روشنفکر دانشگاهی در صدد توصیف جامعه عصر پهلوی و بیان مشکلات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه است و به درگیری نیروهای انقلابی با عناصر رژیم تاکید کرده است. در پژوهش حاضر، با روش تحلیل محتوا به شیوه کیفی، چهار داستان مورد نظر با رویکرد جامعه-شناسی ادبیات بررسی شده است. نتایج بررسی نشان می دهد: مقوله های مقابله مردم انقلابی با عناصر رژیم، مبارزه روشنفکرانه، اعتراضات دانشجویی، تظاهرات خیابانی، فعالیت های مسلحانه چریکی علیه رژیم، تلاش های مردم درمقابل عناصر رژیم جزو اندیشه های محوری براهنی است و در تقابل آنها شکنجه مبارزان و کشتن مبارزان، تلاش برای سرکوب تظاهرات انقلابی فعالیت عناصر رژیم در مقابل مردم است. خفقان، استبداد، فقر و فساد ویژگی های اصلی جامعه است که در یک طرف شرایط سخت را برای مردم و در طرف دیگر زندگی مبتذل عناصر رژیم را نشان می دهد.