تعیین خاستگاه کانه زایی اورانیوم در کانسار ناهنجاری 2 ساغند بر پایه زمین شیمی عناصر خاکی نادر در کانی اورانینیت، ایران مرکزی

ناهنجاری 2 ساغند در 180 کیلومتری شمال شرق استان یزد و به فاصله 40 کیلومتری شرق روستا ساغند و در شرق کوه تاشک قرار دارد. این منطقه بخشی از پهنه فلززایی بافق-ساغند در خرده قاره ایران مرکزی است. واحد آتشفشانی-رسوبی کامبرین پیشین شامل سنگ های آتشفشانی حدواسط تا اسیدی، آهک دولومیتی و مقادیر کمی لایه های سنگ گچ میزبان کانه زایی آهن- اورانیوم در منطقه ساغند است. اورانینیت کانی اصلی میزبان اورانیوم بوده و با مگنتیت و پیریت همراه است. مولیبدنیت نیز به صورت جزئی در برخی از پهنه های کانی سازی حضور دارد. کانه زایی های آهن و اورانیوم در دو مرحله جدا انجام شده اند. مگنتیت و پیریت های درشت دانه مربوط به مرحله کانه زایی آهن و نوع ریزدانه آن ها مربوط به مرحله کانه زایی اورانیوم هستند. عیار اورانیوم در نمونه های تجزیه شده از 1365 تا ppm 4764 تغییر می کند. همچنین Ce، Fe، Hf، Nb، S، Sc، Ta، W، Yb و Zr دارای توزیع غیرعادی هستند و بیشترین گستره تغییرات مربوط به عناصر Fe و S است. عناصر اصلی و خاکی نادر را با توجه به همراهی با اورانیوم می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول شامل S، Fe، Ce، Dy، Er و Gd است که با اورانیوم ضریب همبستگی مثبت دارند و در شرایط یکسان با آن نهشته شده اند. دسته دوم شامل Ti، Hf و Nb است که با اورانیوم ضریب همبستگی منفی دارند و به نظر می رسد که در شرایط متفاوتی نهشته شده اند. در نمودار الگوی توزیع عناصر خاکی نادر بهنجار شده نسبت به کندریت، Eu و Pr تهی شدگی و Ce و Sm غنی شدگی نشان می دهند. ترکیب شیمیایی اورانینیت و تشابه الگوی توزیع عناصر خاکی نادر در اورانینیت ناهنجاری 2 ساغند با ذخایر دگرنهادی نشان می دهد که کانه زایی اورانیوم در این منطقه از نوع دگرنهادیی بوده و دمای تشکیل آن براساس ترکیب شیمیایی و الگوی توزیع عناصر خاکی نادر در اورانینیت بین 200 تا 350 درجه سانتی گراد است.