مقایسه آثار سیاست افزایش قیمت آب و اجرای روش آبیاری تحت فشار بر الگوی کشت کشاورزان شهرستان ارزوئیه با استفاده از برنامه ریزی ریاضی مثبت

کاز آن‏جایی که آب یکی از مهم‏ترین عوامل تاثیرگذار بر میزان تولید و عملکرد محصولات کشاورزی به شمار می‏رود، مدیریت کارآی این نهاده‏ی کمیاب یکی از زمینه‏های مهم توسعه کشاورزی محسوب می‏شود. هدف این تحقیق، تحلیل و مقایسه الگوی کشت و سودناخالص کشاورزان دو حالت ناشی از اجرای سیاست‏های قیمتی و غیرقیمتی آب و اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در سطح مزارع شهرستان ارزوئیه از توابع استان کرمان است. سیاست‏ قیمتی آب آبیاری (افزایش هزینه‏ استحصال آب) تحت سناریوهای 25، 50، 75 و100 درصد در نظر گرفته شد. برای تحقق این اهداف، از مدل برنامه‏ریزی ریاضی مثبت، استفاده شد. جهت دست‏یابی به نتایج کاربردی، تابع تولید با کشش جانشینی ثابت و تابع هزینه غیرخطی، به این مدل اضافه شد. داده‏های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی ساده و تکمیل 100 پرسش‏نامه در سال زراعی 1401-1400، جمع‏آوری گردید. نتایج به‏دست آمده، نشان داد که با اتخاذ سیاست قیمتی آب، سطح زیرکشت محصولات با کم‏ترین آب مصرفی، افزایش و دیگر محصولات منتخب با کاهش سطح زیرکشت مواجه ‏شدند. سودناخالص مدل تحت آخرین سناریو، 26 درصد کاهش و به طور هم زمان آب مصرفی به میزان 5/10 درصد کاهش یافت. مقایسه این دو سیاست نشان داد که اجرای این سیستم آبیاری نسبت به سطح مشاهده شده، سودناخالص مدل را به میزان 75/30 درصد افزایش و آب مصرفی محصولات منتخب را به میزان 210 درصد کاهش می‏دهد.