بررسی محتوای برخی مشتقات فنلی در دوره رشد رویشی گیاه دارویی کاکوتی کوهی (Ziziphora clinopodioides Lam.) از استان خراسان شمالی

کاکوتی کوهی (Ziziphora clinopodioides Lam.) گیاهی چند ساله از تیره ی نعناع است که در مناطق مختلف ایران (شمال، شمال غرب، شمال شرق، غرب، مرکز و شرق) پراکندگی گسترده دارد. این پژوهش با هدف بررسی محتوای برخی مشتقات فنلی (فنل، فلاونوئید، فلاون و فلاونول، ارتو-دی فنل و اسید فنلی) در دوره رشد رویشی سه جمعیت کاکوتی کوهی، متعلق به استان خراسان شمالی صورت گرفت.

به این منظور بذرهای جمع آوری شده از مناطق درکش و هاور، تیمورتاش و رئین، در گلدان کاشته و در دو دوره رشد رویشی دو ماهگی و پنج ماهگی برداشت شدند. پس از عملیات نمونه برداری، بخش-هوایی و ریشه گیاهان از هم تفکیک و مشتقات فنلی مذکور با روش های اسپکتروفتومتری سنجش گردید.

نتایج نشان داد که محتوای مشتقات فنلی به طور معنی داری تحت تاثیر نوع جمعیت، اندام گیاهی (بخش هوایی و ریشه) و سن گیاه (مرحله ی رشد) قرار می گیرد. بر این اساس بخش هوایی کاکوتی کوهی متعلق به جمعیت درکش و هاور، در مرحله ی دو ماهگی که جوانتر است، میزان مشتقات فنلی بیشتر [فنل کل mg GAE/g DW 91/11، فلاونوئید کل mg CAT/g DW 55/13، فلاون و فلاونول کل mg QUE/g DW 94/5، ارتو-دی فنل کل mg GAE/g DW 95/2 و اسیدفنلی کل mg CAE/g DW 44/2] نسبت به مرحله ی پنج ماهگی دارد.

در مجموع وصرف نظر از بخش هوایی و ریشه، جمعیت درکش و هاور و تیمورتاش در هر دو مرحله ی رشد رویشی به عنوان جمعیت منتخب از لحاظ تولید حداکثری مشتقات فنلی گزارش شدند. این نتایج به انتخاب جمعیت های برتر دارای محتوای متابولیتی بیشتر و به دنبال آن استفاده بهینه در صنایع غذایی و دارویی کمک شایانی خواهد نمود.