کاربست اصل تناسب در رویه دیوان عدالت اداری

اقدام یا تصمیمی که منجر به محدودیت در یک حق فردی شود، اگر هدف مشروعی را پیگیری و به طور منطقی با آن مرتبط و از ابزاری استفاده کندکه کمترین هزینه را ایجاد نماید، می توان آن را برخوردار از تناسب دانست. بنابراین آزمون تناسب مبتنی بر تحلیل هزینه - فایده است. اصل تناسب یک ساختار و ابزار روش شناختی و فرایندی هوشمندانه برای بررسی اقدامات مقامات عمومی می باشد. یکی از اهداف دیوان عدالت اداری را می توان متناسب سازی اقدامات ماموران و نهادهای عمومی از طریق هدایت آن ها در مسیر اهداف مقنن و جلوگیری از تخطی سازمان ها، ادارات و کارکنان آن ها از اهداف قانونی و ممانعت از بکارگیری ابزار و اقدامات نامتناسب دانست. اصل تناسب می تواند در نیل به این هدف کمک شایان توجهی نماید. با تتبع در رویه آن نهاد، اجرای نظام مند و ساختاریافته اصل موصوف را شاهد نمی باشیم. اگرچه در پاره ای موارد می توان توجه ضمنی به مفهوم اصل تناسب را علی رغم عدم ابتناء و استناد رای به اصل مذکور را ملاحظه کرد.