ارائه چارچوب کارآفرینی مبتنی بر طراحی در آموزش مهندسی

کارآفرینی مبتنی بر طراحی، رویکردی نوظهور در قرن بیست و یکم است. بسیاری از محققان معتقدند از آنجا که طراحی استفاده و پاسخگویی به محصولات و خدمات جدید را مد نظر قرار می دهد، یک فعالیت آینده نگر است و این همراستا با فرآیند کارآفرینی است که باید به نیازهای جامعه پاسخ دهد و همه ذینفعان را در نظر بگیرد. روش های تدریس کارآفرینی فعلی، غالبا اهمیت بیشتری به ایده های انتزاعی می دهند و تقویت توانایی های عملی، کار گروهی و انعطاف پذیری را پس از آن قرار می دهند. به باور محققان، اهمیت ادغام رشته ها و تعامل آنها در نوآوری و حل مسئله، توسط روش های موجود نادیده گرفته می شود. برای غلبه بر این کاستی ها و نواقص، کارآفرینان و طراحان آینده به رویکردهای آموزشی نوآورانه نیاز دارند که یادگیری عملی را در الویت یا درجه اول اهمیت قرار دهد، همچنین تفکر خلاق را از طریق کار گروهی بین رشته ای تشویق نماید، و امکان سازگاری سریع با تغییرات اقتصاد جهانی و محیط های کسب و کار را افزایش دهد. بنابراین هدف از دستیابی به روش ها و فرآیندهای نوین تدریس و آموزش، برقراری تعادل بین آموزش نظری و عملی برای پرورش دانش آموختگانی است که قدرت تشخیص، ارزیابی و بهره برداری از فرصت های کارآفرینانه را داشته و قادر به رفع موانع کارآفرینی و طراحی باشند، است. تحقیقات اخیر، نقش طراحی در توسعه فرصت های کسب و کار جدید را آشکار کرده، همچنین مبین چگونگی کاربرد طراحی در فرایند کارآفرینی برای برآوردن و تامین نیازهای آدمی است. مطالعات جدید صورت گرفته در سال های اخیر بیش از پیش به آموزش کارآفرینی با استفاده از طراحی پرداخته اند و استفاده از روش های طراحی و رفتارهای طراحانه را برای رویارویی با چالش های کارآفرینی مورد توجه قرار داده اند. نتایج این تحقیقات نشان می دهد استفاده از طراحی در آموزش کارآفرینی منجر به رشد خلاقیت، نوآوری و افزایش قدرت حل مسئله خواهد شد و از این رو به دانشجویان کمک قابل توجهی خواهد کرد. مسئله اصلی این پژوهش ها ارائه تعاریف، دیدگاه ها و تفاسیر متنوعی از کارآفرینی مبتنی بر طراحی است و البته همین امر نیاز به مطالعات بیشتر برای ارائه نگرش های جامع تر را توجیه می کند. به نظر می رسد طراحی و کارآفرینی در کنار دانش فنی، می تواند نقشی اثربخش در ارائه راه حل های خلاقانه جهت حل مسائل گوناگون داشته باشد. نقش کلیدی طراحی در کشف چشم اندازهای جدید برای کسب و کار و امکانی که فرایند کارآفرینی برای شناسایی و برآورده کردن نیازهای مردم برای طراحی فراهم می آورد بر وجود رابطه ای نزدیک و تنگاتنگ میان طراحی و کارآفرینی دلالت دارد. کارآفرینی مبتنی بر طراحی، سبب می گردد که بویژه دانشجویان مهندسی در مواجهه با مسائل موجود، انگیزه کسب دانش در مورد شروع یک کسب و کار طراحی محور را به دست آورند و ابزارهای ضروری برای شناخت چشم انداز کارآفرینی و ایجاد راه حل برای مسائل پیچیده و مبهم را کسب نمایند. هدف پژوهش جاری ارائه چارچوبی برای آموزش کارآفرینی مبتنی بر طراحی به دانشجویان رشته های مهندسی است. این آموزش به دنبال پرورش نسل جدیدی از مهندسان است که نه تنها مجهز به ذهنیت کارآفرینانه باشند بلکه بتوانند راه حل های خلاقانه ای به منظور حل مسائل اجتماعی و زیست محیطی ارائه نمایند.
 این پژوهش به وسیله تجزیه، تحلیل و ترکیب 72 منبع مطالعاتی به زبان انگلیسی، نمایه شده در پایگاه های وب او ساینس، اسکوپوس و گوگل اسکالر بین سال های 2010 الی 2023 میلادی انجام شده است. برای بررسی و ترکیب ادبیات، رویکرد تحلیل محتوای تلخیصی به کار رفته است. داده های کیفی با استفاده از روش پژوهش تحلیل اسنادی جمع آوری و پردازش شده اند. تحلیل محتوای کیفی استقرایی و قیاسی برای مشخص کردن مضامین مهم و ارائه چارچوب تایید شده برای کارآفرینی مبتنی بر طراحی استفاده شده است.
 در یافته های پژوهش پیش رو، یک چارچوب متشکل از 3 دسته کلی، 11 مفهوم اصلی و 37 مفهوم فرعی ارائه گردیده است. مفاهیم اصلی حوزه کارآفرینی مبتنی بر طراحی، برای استفاده در آموزش مهندسی از نظر پژوهشگران این مطالعه عبارتند از: فرصت کارآفرینانه (کشف، خلق، توسعه و طراحی فرصت)، همدلی (همدلی با شرکا، همدلی با کارفرما، همدلی با کاربر/ مشتری، همدلی با ذینفعان)، مسئله (شناسایی، فهم و تعریف مسئله)، انتخاب (انتخاب مسئله، انتخاب هدف و راه حل)، ایده پردازی (تولید و توسعه ایده)،  راه حل (حل مسائل اجتماعی، حل مسائل پایداری، و حل مسائل مشتری/کاربر/ کارفرما)، مفهوم سازی (تولید/ توسعه براساس تجربه و هیجانات، تولید/ توسعه با توجه به جنبه های ارگونومیک، تولید/ توسعه برپایه جنبه های زیبایی شناسی، تولید/ توسعه براساس عملکرد و فناوری)، ارزیابی (اعتبارسنجی مطلوبیت از نظر مشتری، اعتبار سنجی دوام کسب وکار، امکان سنجی فناورانه برای تولید)، تولید (استراتژی مقیاس پذیر تولید، تست پروتوتایپ، کنترل کیفیت تولید، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت ملی)، برندینگ (طراحی هویت بصری، پیام و ارتباطات برند، تجربه و استراتژی برند)، و حق مالکیت معنوی (تبت اختراع/ نام تجاری، طرح صنعتی، قرارداد عدم افشا).
 این چارچوب به عنوان یک پایه نظری برای آموزش مهندسی پیشنهاد شده است که اساتید و متخصصان طراحی برنامه های درسی در رشته های مهندسی می توانند از آن بهره مند شوند و بر مبنای آن روش ها و محتواهای جدید در حوزه کارآفرینی مبتنی بر طراحی ارائه نمایند. در واقع فرآیندهای آموزش کارآفرینی مبتنی بر طراحی باید به دانشجویان مهندسی کمک کند که بهتر بتوانند فرصت های کارآفرینانه را شناسایی، ارزیابی و از آنها بهره برداری نمایند، آنچه که آن را پرورش ذهنیت کارآفرینانه از طریق آموزش کارآفرینی می توان نامید.