بررسی ساختار و خصوصیات سیستم ریشه ای ارقام گندم (Triticum aestivum L.) دیم تحت کاربرد منابع مختلف کودی

به منظور بررسی تاثیر باکتری های افزاینده رشد گیاه روی سیستم ریشه ای گندم در شرایط دیم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی سرابله استان ایلام در سال زراعی 99- 1398 اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل ارقام مختلف گندم (سرداری، کریم، کوهدشت و ریژاو) و منابع مختلف کودی شامل شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی اوره (تامین 50 درصد نیاز گیاه)، باکتری آزوسپیریلیوم + کود شیمیایی اوره تامین 50 درصد نیاز گیاه)، باکتری ازتوباکتر + کود شیمیایی اوره (50 درصد نیاز گیاه)، باکتری آزوسپیریلیوم + ازتوباکتر + کود شیمیایی اوره (50 درصد نیاز گیاه) و تامین 100 درصد نیاز گیاه با اوره بود. صفات مورد ارزیابی در این پژوهش شامل طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، حجم ریشه، سطح ریشه، قطر ریشه، طول مخصوص ریشه، تراکم طول ریشه، حجم مخصوص ریشه، تراکم بافت ریشه و چگالی سطح ریشه بود. بیشترین طول ریشه (6/115 سانتی متر)، حجم ریشه (3/13 سانتی مترمکعب)، سطح ریشه (2/137 سانتی مترمربع)، طول مخصوص ریشه (9/46 سانتی متر طول ریشه بر گرم وزن خشک ریشه)، حجم مخصوص ریشه (0045/0 گرم وزن خشک ریشه بر سانتی مترمکعب حجم خاک)، تراکم طول ریشه (214/0 سانتی متر طول ریشه بر سانتی مترمکعب خاک)، تراکم بافت ریشه (4/32 گرم ریشه بر مترمکعب حجم خاک) و چگالی سطح ریشه (5/127 سانتی متر مربع بر سانتی مترمکعب) در رقم ریژاو × باکتری آزوسپیریلیوم + ازتوباکتر + 50 درصد کود شیمیایی اوره نسبت به شاهد(عدم مصرف کود) و کمترین طول ریشه، حجم ریشه، سطح ریشه، طول مخصوص ریشه، حجم مخصوص ریشه، تراکم طول ریشه، تراکم بافت ریشه و چگالی سطح ریشه در رقم سرداری × شاهد (عدم مصرف کود) مشاهده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده در شرایط دیم، گندم رقم ریژاو با توجه به ساختار ریشه ای گسترده و مناسب تر در حضور باکتری آزوسپیریلیوم + ازتوباکتر عملکرد قابل قبولی را توانست به دست آورد، بنابراین می توان این رقم را پیشنهاد داد.