واکاوی شرایط و موانع استنباط حکم فقهی از فعل و تقریر معصوم

فعل و تقریر معصوم در عرض قول معصوم از منابع مهم فقهی ذیل سنت به شمار می‎روند؛ اما محدودیت هایی که در آن دو وجود دارد موجب شده تا کاربرد آن‎ها در استنباط احکام شرعی کمتر شود و روند مواجهه با آن ها دشوارتر از قول معصوم باشد؛ ازاین رو تلاش برای منقح نمودن دشواری‎های استنباط و نیز ضابطه مند سازی نحوه مواجهه فقیه با آن دو ضروری است. این تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و با روش کتابخانه ای کوشیده پس از مفهوم شناسی، به محدوده و شرایط دلالت فعل و تقریر و موانع آن ها در استنباط حکم شرعی بپردازد. در این راستا در بخش فعل معصوم به سه حالت در محدوده دلالت، هفت شرط در دلالت و چهار مانع در استنباط دست یافته و در بخش تقریر معصوم، شش حالت در محدوده دلالت، سه شرط در دلالت و دو مانع در استنباط را شناسایی و تحلیل کرده است. دستاوردهای این تحقیق حاکی از آن است که علی رغم محدودیت ها و چالش های موجود در دلالت فعل و تقریر، توسعه کمی و کیفی استنباط از این دو منبع فقهی امکان پذیر بوده و نقش کلیدی در تحول استنباط دارد.