افلاطون پژوهی فریدریش شلگل: بیان امر نامتناهی در افلاطون رمانتیک

افلاطون پژوهی در اواخر قرن هژدهم و اوایل قرن نوزدهم دستخوش تغییرات بنیادین شد. عمده ی این تغییرات در آلمان و با محوریت دو افلاطون شناس رمانتیک، فریدریش شلگل و فریدریش شلایرماخر رخ داد. این انقلاب نظری البته پیشتر از این دو نفر، و با کسانی چون دیتریش تیدمان و ویلهلم گتلیب تنمان، آغاز شده بود، ولی با این شلگل و شلایرماخر به اوج خود رسید. گرچه افلاطون پژوهی شلگل نزد معاصران اش تا اندازه ی قابل توجهی زیر سایه ی کار شلایرماخر رفت، نقش او در شکل گیری افلاطون رمانتیک و افلاطون پژوهی مدرن انکارناشدنی است. این نقش با تصحیح و چاپ مکاتبات شلایرماخر توسط دیلتای روشن شد. برای شناختن سرشت افلاطون پژوهی مدرن و نیز شیوه ی نگرش رمانتیک ها به فلسفه، شناخت نقش شلگل و تاثیر اندیشه های افلاطون پژوهانه ی او ضروری است. نوشته ی پیش رو به افلاطون شناسی شلگل اختصاص دارد و نخستین گام در این راستا در زبان فارسی است. برداشت شلگل از افلاطون همراستا با تلقی او از فلسفه ی آرمانی به طور کلی است. در اینجا، با رجوع به مستندات، نخست نقش شلگل در جنبش افلاطون پژوهی رمانتیک و راه اندازی پروژه ی ترجمه ی همه ی نوشته های افلاطون به آلمانی بررسی و تشریح می شود. سپس به عناصر فلسفی تفسیر رمانتیک از افلاطون پرداخته می شود. این عناصر عبارتند از: اندیشه ی گسترش درونی فلسفه ی افلاطون، نادستگاه مند بودن فلسفه ی افلاطون، و نیز فهم ناپذیر یا بیان ناپذیر بودن کل یا واقعیت. سپس سه مساهمت اساسی شلگل در افلاطون پژوهی بررسی می شوند، که عبارتند از: برجسته کردن آیرونی، ارائه ی نظریه ای برای ترتیب و تعیین اصالت محاوره های افلاطون، و نیز داوری اش در مورد «آموزه های نانوشته ».