مدلی فرگشتی برای سبب شناسی اختلال وسواسی جبری: نقش میانجی هیجان آگاهی و عدم تحمل بلاتکلیفی در رابطه بین ترس های کودکی و سیستم های مغزی رفتاری با نشانه های اختلال وسواسی جبری در دانش آموزان متوسطه دوم شهرستان کوهدشت

هدف این پژوهش، بررسی نقش میانجی گری هیجان آگاهی و عدم تحمل ابهام در رابطه میان ترس های دوران کودکی و سیستم های مغزی-رفتاری با علائم و نشانه های اختلال وسواسی جبری در دختران و پسران دبیرستانی شهرستان کوهدشت است. این پژوهش از نظر هدف بنیادی و از لحاظ روش توصیفی-همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل در مقطع متوسطه دوم شهرستان کوهدشت استان لرستان در سال تحصیلی 1402-1401 است. حجم نمونه با توجه به تعداد زیرمقیاس ها (29 زیرمقیاس) باید حداقل 435 تعیین می شد. در این پژوهش 441 نمونه (273 دختر و 168 پسر) وارد تجزیه و تحلیل شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های ترس برای کودکان و نوجوانان (FSSC-R)، سیستم های بازداری و فعال سازی رفتاری (BA/I SS)، آگاهی هیجانی (EAQ-30)، عدم تحمل بلاتکلیفی (IUS) و پرسشنامه تجدیدنظرشده وسواس فکری-عملی (OCI-R) استفاده شد. برای طبقه بندی، پردازش و تحلیل داده ها، نرم افزارهای آماری SPSS-22 و لیزرل 85/8 به کار رفت. برازش مدل فرضی با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری آزمون شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد مدل پیشنهادی برای سبب شناسی اختلال وسواسی جبری از برازش خوبی برخوردار بود. نتایج نشان داد سیستم فعال ساز رفتاری، هیجان آگاهی و عدم تحمل ابهام به طور مستقیم بر اختلال وسواسی جبری اثر دارند. ترس های کودکی به طور غیرمستقیم و از طریق هیجان آگاهی و عدم تحمل ابهام بر اختلال وسواسی جبری تاثیرگذارند. همچنین سیستم فعال ساز رفتاری به طور غیرمستقیم و از طریق هیجان آگاهی و عدم تحمل ابهام بر این اختلال تاثیرگذار است؛ بنابراین پیشنهاد می شود در پژوهش های آینده و طراحی پروتکل های پیشگیرانه و درمانی اختلال وسواسی جبری این متغیرها لحاظ شود.