بررسی فراوانی، علل و پیامدهای کلستاز در شیرخواران مراجعه کننده به بیمارستان کودکان امیرکلا در طی سال های 1401-1391

کودکان مبتلا به کلستاز طیف گسترده ای از بیماری، از یک تغییر گذرای آزمایشگاهی کبدی تا مرگ را تجربه می کنند. این کودکان نیازمند بستری در بیمارستان یا مراقبت های ویژه و به دفعات متفاوت به علت اختلال در آنزیم های کبدی و مشکلات بالینی می شوند. هم چنین ممکن است آسیب در کبد جدی بوده و دچار نارسایی حاد کبدی شده و نیاز به پیوند کبد داشته باشند و در انتها حتی فوت شوند. تشخیص زودرس اتیولوژی کلستاز می تواند در پیش آگهی موثر باشد، این مطالعه با هدف تعیین فراوانی، علل و پیامدهای کلستاز در شیرخواران مراجعه کننده به بیمارستان کودکان امیرکلا، مازندران، ایران، انجام شد.

در این مطالعه توصیفی گذشته نگر تمام شیر خواران مبتلا به کلستاز که در فاصله زمانی سال های 1391تا 1401 در بیمارستان کودکان امیرکلا بستری بودند، به صورت سرشماری و براساس معیارهای ورود، وارد مطالعه شدند. معیار ورود شامل شیرخوار زیر 2سال مبتلا به کلستاز بود و در صورت ناقص بودن پرونده، از مطالعه خارج شدند. کلستاز کبدی با توجه به شرح حال شیرخوار و تایید فوق تخصص گوارش کودکان تشخیص داده شده بود. برای همه شیرخواران مطالعه، ارزیابی آزمایشات و سونوگرافی شکم انجام شد. هم چنین در صورت نیاز، بیوپسی کبد (جهت بررسی پاتولوژی کبد) نیز انجام گرفت. در این مطالعه پیامد کوتاه مدت کلستاز کبدی، مانند مدت زمان بستری، دفعات بستری، بستری در مراقبت ویژه، نیاز به پیوند کبد و مرگ و میر بررسی شدند. داده ها پس از جمع آوری وارد نرم افزار SPSS22 شدند. اطلاعات دموگرافیک کودکان، علل و پیامدهای کلستاز در کودکان مطالعه با استفاده از شاخص مرکزی (میانگین)، شاخص پراکندگی (انحراف معیار) و یا به شکل تعداد و درصد گزارش شد.

در مدت مطالعه (1401-1391)، 3650 شیرخوار زیر 2 سال در بیمارستان کودکان امیرکلا بستری شدند. فراوانی کلستاز در کودکان بستری در بیمارستان، 54 نفر (1/47 درصد) بود. شایع ترین علائم کلستاز شامل هپاتومگالی و در 35 نفر (64 درصد) مشاهده شد. فراوانی علت نیز به ترتیب21 نفر (38/8 درصد) مبتلا به آترزی مجاری صفراوی، 17 نفر (31/4 درصد) مبتلا به هپاتیت ایدیوپاتیک و 7 نفر (12/96 درصد) مبتلا به اختلال متابولیک مادرزادی بودند. از کودکان مطالعه، 23 نفر (42 درصد)، حداقل یک نوبت و 10 نفر (18/5درصد) دو نوبت در بیمارستان بستری شدند. از 54 کودک مطالعه برای32 نفر (60/4 درصد) بیوپسی کبدی انجام شد و براساس آن برای 11 نفر کلستاز نوزادی گزارش شده که 7 نفر آن ها سونوگرافی نرمال داشتند و برای 13 نفر هپاتیت سلول ژانت و هپاتیت نوزادی گزارش شد که 10 نفر از آن ها سونوگرافی نرمال داشتند و 2نفر جواب پاتولوژیک نرمال گزارش شد. هم چنین، از این کودکان 20 نفر (37 درصد) فوت شدند، 24 نفر (44 درصد) بهبود یافتند و 9 نفر پیوند کبد شدند.

براساس نتایج مطالعه حاضر، بیش از یک سوم کودکان مبتلا به کلستاز فوت شدند، که بیش ترین علت آن آترزی مجاری صفراوی و هپاتیت ایدیوپاتیک بود. هم چنین بیش ترین تعداد پیوند کبد نیز آترزی مجاری صفراوی بود. این مسئله لزوم انجام معاینه، آزمایشات و ارزیابی های تخصصی را جهت تشخیص به موقع در سن نوزادی را می طلبد.