فراتحلیل اثربخشی مداخلات روان شناختی بر تکانشگری (1401-1388)

تکانشگری از جمله سازه های مهم و چندوجهی است که امروزه مورد توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه علوم رفتاری و روانشناسی بالینی قرار گرفته است، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی نظام مند اثربخشی مداخلات مختلف روان شناختی بر کاهش تکانشگری در جامعه ایرانی انجام شد.

این مطالعه با روش فراتحلیل انجام شد و جامعه آماری شامل پژوهش های فارسی بود که جهت دستیابی به مقالات از پایگاه های معتبر علمی مجلات فارسی مانند مگیران،SID، پرتال جامع علوم انسانی، گوگل اسکالر، نورمگز تعداد 55 مقاله با توجه به کلیدواژه های مداخلات روانشناختی، رویکرد شناختی-رفتاری، رفتاردرمانی دیالکتیکی، درمان شناختی-تحلیلی، ذهن آگاهی، رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی، طرحواره درمانی، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و تکانشگری در بازه زمانی سال های 1401-1388 گزینش گردید، پس از بررسی مقالات براساس ملاک های ورود و خروج تعداد 25 مقاله خارج گردید و تعداد 30 مقاله مناسب با موضوع پژوهش انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار CMA2  انجام گردید.

براساس نتایج حاصل شده اندازه اثر رویکردهای مختلف درمان روانشناختی بر کاهش تکانشگری 72/1- بدست آمد. بررسی مقالات نشان داد تکانشگری در بسیاری از اختلالات روانی که منجر به بروز رفتارهای پرخطر و مجرمانه می شود نقش کلیدی دارد. نتایج حاکی از آن بود که مداخلات درمانی متمرکز بر نظم بخشی هیجانی، تحمل پریشانی، تغییر ارزیابی های شناختی، بینش افزایی، خودآگاهی، اصلاح سبک های تصمیم گیری، خودکنترلی بیشتر، مهارت های ارتباطی و ابراز وجود دارای اثربخشی مطلوبی بر کاهش رفتارهای تکانشی است.

با توجه به نتایج حاصل شده از این پژوهش میتوان بیان نمود که پژوهشگران حوزه روانشناسی می توانند نتایج این مطالعه را در بررسی های خود درباره میزان اثربخشی درمان ها و رویکردهای مختلف روانشناختی بر متغیر تکانشگری در نظر داشته باشند و همچنین در تحلیل و انتشار یافته های حاصل از پژوهش های خود دقت نظر بیشتری را اعمال نمایند که منجر به بهبود روند انجام  مداخلات بالینی و کاهش نشانه های رفتار تکانشی در مراجعین و جامعه هدف خواهد شد.