بررسی نقش تجرد نفس در سلوک عرفانی: تحلیل آموزه های ابن سینا و ملاصدرا

مفهوم تجرد نفس در فلسفه اسلامی یکی از موضوعات اساسی است که تاثیر عمیقی بر سلوک عرفانی و تکامل معنوی دارد. این مقاله به بررسی و تحلیل آموزه های ابن سینا و ملاصدرا در مورد تجرد نفس می پردازد و تاثیر این مفهوم را بر سلوک عرفانی در دو نظام فکری مقایسه می کند. ابن سینا با رویکردی عقلانی، نفس را جوهری مستقل و ذاتا مجرد می داند که از ابتدا قابلیت درک معقولات و دستیابی به حقیقت را دارد. او بر اهمیت تعقل و اندیشه در سلوک عرفانی تاکید می کند و تجرد نفس را کلید ورود به عالم عقلانی می داند. در مقابل، ملاصدرا با بهره گیری از نظریه حرکت جوهری، تجرد نفس را فرآیندی تدریجی می داند که از طریق تزکیه نفس و سلوک عملی حاصل می شود. او بر اهمیت تجربه های عرفانی و اعمال عبادی در دستیابی به تجرد نفس و کمال معنوی تاکید دارد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که هر دو فیلسوف به اهمیت تجرد نفس در تکامل معنوی اذعان دارند، اما مسیرهای متفاوتی برای دستیابی به آن پیشنهاد می کنند. این تفاوت ها نمایانگر تنوع در رویکردهای فلسفه اسلامی و ارائه راهکارهای متعدد برای خودسازی معنوی است. در پایان، پیشنهاد می شود که پژوهش های آینده به بررسی عمیق تر این مفهوم در سایر مکاتب فلسفی و تاثیر آن بر جنبه های روان شناختی و اجتماعی بپردازند.