تاثیرپذیری مرحله تحقیقات مقدماتی از پرونده شخصیت
قانون آیین دادرسی کیفری 1392 کوشیده است با پیش بینی تشکیل پرونده شخصیت در مرحله تحقیقات مقدماتی، گامی مهم در راستای گسترش قلمرو اصل تفرید و متناسب سازی تصمیمات قضایی با شخصیت متهم بردارد. تشکیل پرونده شخصیت از آن جهت در مرحله تحقیقات مقدماتی حائز اهمیت است که مقامات دادسرا با ملاحظه مولفه های درونی، جسمی، خانوادگی و اجتماعی متهم، پی به انگیزه ها و علل موثر در وقوع جرم برده و متناسب با شخصیت متهم، بهترین تصمیم را اتخاذ کنند. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و با تاکید بر رویکرد رویه قضایی ایران به کاربست پرونده شخصیت در تحقیقات جنایی، به بررسی تاثیرگذاری پرونده شخصیت در مرحله تحقیقات مقدماتی پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که امکان بهره مندی از پرونده شخصیت در تمامی تصمیمات، اجزاء و مقاطع مختلف تحقیقات مقدماتی وجود دارد؛ از جمله، آغاز آن با فرآیند احضار و جلب، میانه آن با تفهیم اتهام، بازجویی از متهم، صدور قرار تامین و نظارت قضایی، و پایان آن با قرار نهایی و کیفرخواست. با این حال، مقامات تعقیب و تحقیق با محدودسازی، در پی استفاده حداقلی از پرونده شخصیت هستند. از یک سو، پیش از صدور قرار تامین کیفری، اساسا پرونده شخصیت تشکیل نمی شود و در نتیجه، اقدامات و تصمیمات قضایی تا این مرحله خالی از تاثیرپذیری است. از سوی دیگر، تنها در موارد الزامی تشکیل پرونده، مانند فک قرار تامین منتهی به بازداشت متهم یا صدور برخی از نهادهای ارفاقی همچون قرار تعلیق تعقیب برای اطفال و نوجوانان، آن هم نه به طور همه جانبه و فراگیر، اقدام به تشکیل پرونده شخصیت می شود.
-
دفاع مشروع افراطی در فرایند رسیدگی کیفری ایران (با تاکید بر قتل عمد)
*
مجله پژوهشهای حقوقی، پاییز 1403 -
آسیب شناسی قضایی اعمال دفاع مشروع در دادسرا با تاکید بر قتل عمد
*، مجتبی فرحبخش
مجله حقوقی دادگستری، بهار 1403