بازخوانی جلوه های بصری کلیله و دمنه نسخه 2198 محفوظ در کتابخانه کاخ گلستان

کلیه و دمنه مشتمل بر روایاتی است که به آموزش مباحث اخلاقی می پردازد. همین ویژگی روایتگری، سبب شده این کتاب توسط هنرمندان نگارگر در اداور مختلف تصویرگری شود. این مقاله بر روی نسخه 2198، تمرکز دارد. از آنجا که تاکنون مطالعات اندکی بر روی نگاره های این نسخه صورت پذیرفته این پژوهش درنظر دارد انواع ترکیب بندی، زاویه دید و نقش آرایی گیاهی، جانوری و انسانی را در آن مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و ویژگی های منحصر به فرد این نسخه را بازشناسد. بر اساس یافته های تحقیق، نگاره هااز الگوی اولیه یکسانی در ترتیب عناصر داستانی استفاده کرده که می توان ذیل شش نوع ترکیب بندی دسته بندی نمود. نگارگران، بر اساس داستان، ترکیب بندی، زاویه دید، نقش آرایی گیاهی و جانوری را انتخاب کرده و برای ارتقاء حس زیبایی صحنه، عناصر را با روشی ماهرانه ترکیب نموده اند. هنرمندان از مهارت قابل ملاحظه ای در تجسم حیوانات برخوردار بوده و بیش از 26 حیوان را در موقعیت های گوناگون و زوایای دید غالبا نیم رخ تصویر کرده اند. نگاره هابه تجسم فضاهای طبیعی، معماری، نقوش گرفت و گیر، مجالس بزم و رزم قابل دسته بندی هستند. هرچند محوریت کتاب کلیله و دمنه، بر روایات حیوانات استوار است، اما تعداد صحنه هایی که پیکره انسانی در آن حاضر است از صحنه های صرفا حیوانی بیشتر است.