توسعه مدل مفهومی شتابدهنده های کسب وکار: رویکرد فراترکیب

این مقاله تحقیقات علمی موجود در مورد شتاب دهنده ها را با هدف ارائه چارچوبی برای شتاب دهنده های کسب و کار بررسی می نماید. همچنین درک مدل کلان شتاب دهنده های کسب وکار و فهم رابطه بین زمینه ها، فرآیند ها، مکانیسم ها، چالش ها و آثار، نکته مهمی برای تمام نهادهای مرتبط با حمایت از کسب و کارهای نوپا است. با توجه به اهمیت نقش شتاب دهنده ها در موفقیت کسب وکارها و ایجاد نوآوری و نظر به اینکه مطالعات داخلی در این زمینه بسیار محدود و اندک بوده و مطالعات خارجی نیز بیشتر به بررسی تاثیرات شتاب دهنده ها بر کسب وکار ها اشاره داشته اند این مطالعه به دنبال یافتن یک چارچوب جامع از ابعاد مختلف شتاب دهنده ها بوده است.

روش پژوهش از نظر هدف توسعه ای، از نظر روش تحقیق کیفی-اسنادی است. از تکنیک فراترکیب-پنل خبرگی جهت استخراج مقوله ها و ارائه چارچوب استفاده شد. این روش مبتنی بر مرور سیستماتیک مطالعات کتابخانه ای جهت دستیابی به شناخت دقیق پیرامون پدیده مورد مطالعه است. از آنجا که مطالعات فراوانی در حوزه شتاب دهنده ها و مراکز رشد صورت پذیرفته و بیشتر پژوهش های انجام شده در حوزه روش پژوهش کیفی صورت گرفته است، در مرور ادبیات نظام مند مقالات شتاب دهنده ها بر اساس تمرکز استراتژیک و طرح های سازمانی، انواع شتاب دهنده ها و سایر انجام شده است؛ اما تاکنون پژوهشی کامل از مناظر مختلف انجام نشده است، لذا روش فراترکیب روش مناسبی برای طراحی چارچوب، به کار گرفته شده است زیرا فراترکیب این امکان را برای پژوهشگر فراهم می کند که به شیوه ساختارمندی از یافته های استخراج شده از مطالعات کیفی مرتبط با موضوع تحقیق استفاده نماید. جامعه پژوهش، 54 مقاله معتبر علمی بین سال های 2011 تا 2023 بود. پس از استخراج کدهای اولیه، کدهای محوری و کدهای انتخابی، پنل خبرگی متشکل از سه تن از خبرگان تشکیل گردیده تا به بررسی کدهای اولیه و مقولات پرداخته سپس چارچوبی مفهومی از مقولات پیشنهاد نمایند.

محققین با اجرای یک جستجوی آزمایشی، به منظور ایجاد یک استراتژی جستجو شناسایی عبارات جستجو شروع نمودند. استراتژی جستجوی محققین شامل جستجوی عبارات متعددی در عنوان، چکیده و کلمات کلیدی منابع بود. محققین جستجو را محدود نمودند به انتشارات به زبان انگلیسی و منبع متعلق به یکی از دسته های وب آو ساینس. در این جستجو 580 منبع یافت شد. چکیده های این منابع با توجه به معیارهای حذف بررسی گردید. هر منبع توسط دو نفر از نویسندگان ارزیابی شد. نتیجه غربالگری اولیه 37 منبع واجد شرایط بود. در غربالگری دوم 13 مقاله مجددا اضافه گردید و پس از استخراج داده دوم، دو منبع به دلیل عدم محتوای مناسب حذف گردید و در نهایت در آخرین به روز رسانی منابع، 6 منبع اضافه گردید که در نهایت 54 منبع جهت استخراج داده ها مورد بررسی قرار گرفت. با شناسایی 166 کد اولیه از مقالات، 14 کد محوری حاصل شد که این مضامین در ده تم شامل استراتژی پشتیبانی، زیرساخت ها، انواع شتاب دهنده، زمینه شتاب دهنده، مداخلات، ارزش پیشنهادی شتاب دهنده های کسب و کار، چالش های شتاب دهنده ها، نتایج شتاب دهنده ها، مکانیزم، طراحی برنامه شتاب دهنده ها، ارائه گردید و سپس جهت تایید، بومی سازی کدها و همچنین ارائه چارچوب پنل خبرگی متشکل از سه تن از خبرگان حوزه کارآفرینی در 3 جلسه دو ساعته تشکیل گردید. در این جلسات برخی از مقولات مانند ارزش پیشنهادی شتاب دهنده های کسب و کار حذف گردید و برخی از کدها اصلاح و برخی نیز ادغام گردید. در نهایت، خروجی جلسات خبرگان در قالب ارائه چارچوبی از شتاب دهنده های کسب و کار بوده است.

این پژوهش یک چارچوب جامع برای شتاب دهنده های کسب و کار ارائه داده است تا پژوهشگران و مدیران فعال در زمینه کسب و کارهای نوپا بتوانند خلاصه ای از مطالعات انجام شده در این حوزه را دنبال کرده و با کاستی ها و زمینه های بهبود آن آشنا شوند. محققین بر اساس شکاف های تحقیقاتی مسیرهای مفید برای تحقیقات آینده در جهت بررسی الگوهای توسعه این حوزه جدید و در حال ظهور ارائه کرده اند، اول، تحقیقات آتی باید به شیوه ای که شتاب دهنده های مختلف به انتخاب نوپاها می پردازند، تمرکز کنند؛ زیرا یکی از ویژگی های اصلی شتاب دهنده ها حمایت گروهی از کسب و کارها می باشد و درک نحوه هم گروه سازی و انتخاب کسب و کارها حوزه ای است که دارای ابهام می باشد. دوم، مسیر مهم تحقیقاتی دیگری که نیاز به تحقیقات بیشتری دارد عبارت است از چگونگی پیوند عناصر طراحی شتاب دهنده های کسب و کار، استراتژی های پشتیبانی و نتایج و خروجی های شتاب دهنده ها، یعنی توجه به چگونگی شکل دهی طراحی شتاب دهنده به نتایج و خروجی آنها. سومین مسیر به نحوه تعامل اکوسیستم و شتاب دهنده ها اشاره دارد که چگونه اکوسیستم در استراتژی های پشتیبانی، فرآیند طراحی و نتایج شتاب دهنده ها تفاوت ایجاد می کند. مسیر چهارم توجه ویژه به مدل سازی برای انواع شتاب دهنده های کسب و کار می باشد به این معنی که هر نوع از شتاب دهنده ها چه نسبتی با استراتژی های پشتیبان، فرآیند طراحی و نتایج دارد. مسیر تحقیقاتی پنجم عبارت است بررسی نحوه تاثیرگذاری زیرساخت ها و چالش ها بر فرآیند طراحی و مکانیزم شتاب دهی. ششمین مسیر تحقیقاتی به دوران پس از شتاب دهی کسب و کارها برمی گردد، ادبیات علمی در خصوص وضعیت کسب و کارها در دوران پساشتاب دهی مبهم بوده و نیازمند مطالعات دقیق تر و مدل سازی می باشد.